Wojna pod ziemią 1914 – 1918

Simon Jones

WYDAWNICTWO: WYDAWNICTWO REPLIKA

SZCZURZA WOJNA

Simon Jones, angielski historyk wojskowości z Royal Engineers Museum, pokusił się o analizę i ocenę skuteczności działań saperów i minerów w czasie pierwszej wojny światowej. W książce – mimo popularnonaukowego charakteru – umieszczono obszerną bibliografię, a tekst zawiera liczne wypisy z dokumentów brygad, pułków i batalionów. To oficjalne, sztabowe przedstawienie Wielkiej Wojny, toczącej się niejednokrotnie kilkadziesiąt metrów pod ziemią, uzupełniają wspomnienia jej uczestników oraz wstrząsające fragmenty pamiętników pisanych bez patosu, na bieżąco, a odnalezionych w zdobytych transzejach, schronach i tunelach.

Opis:

Przedmiotem opowieści nie jest typowe wojskowe bohaterstwo, lecz stalowe nerwy, wytrwałość i odpowiedzialność za współtowarzyszy w trakcie cichej, ciężkiej pracy fizycznej przy podkopach pełnych przesiąkającej wody, zawalających się stropów, szczurów i duszących gazów bojowych. Zaletą pracy Jonesa jest zamieszczenie kilkudziesięciu map frontu z zaznaczonymi okopami i przebiegającymi pod nimi tunelami. Znajdziemy też oryginalne plany podkopów i schronów oraz liczne rysunki urządzeń podsłuchowych, narzędzi i maszyn wspomagających pracę żołnierzy-górników. Dołączone archiwalne zdjęcia dopełniają obrazu koszmarnych warunków podziemnych zmagań. Fotografie lotnicze unaoczniają efekty pracy tysięcy bezimiennych saperów. Dla zainteresowanych eksploracją dawnych pól bitewnych dołączył autor współczesne zdjęcia schronów i tuneli odkopanych w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, a obecnie częściowo udostępnionych do zwiedzania. Warto też porównać efekty wybuchów min na fotografiach z lat 1914 – 1918 na wzgórzach Éparges i Vauquois z satelitarnym obrazem tych rejonów dostępnym w Google Earth. Skutki detonacji kilkudziesięciotonowych ładunków są widoczne do dziś.

Jedynym mankamentem tej pasjonującej lektury jest jej nieadekwatny tytuł. Opisano działania głównie na froncie zachodnim, w które były zaangażowane Brytyjskie Siły Ekspedycyjne, bez uwzględnienia zmagań w Wogezach. Autor zrelacjonował w skrócie metody działań minerskich na półwyspie Gallipoli, ale zupełnie pominął front włoski, nie wspomniał też o bitwach na wschodzie Europy, chociażby o bliskich polskiemu czytelnikowi walkach pozycyjnych w Karpatach.

Andrzej Kałaska

Simon Jones

Wojna pod ziemią 1914 – 1918

przeł. Juliusz Tomczak

Wydawnictwo Replika

Zakrzewo 2011

dodano: 2011-12-15