Gospodarka wojenna XX wiek
PIASTOWIE, CHRZEST POLSKI I POCZ�TKI PA�STWA POLSKIEGO
Historia Polski i Brazylii
Polub nas na Facebook'u
ekiosk.pl

Mówią Wieki 3/2024

tylko
8.50 zł

DOSTʘPNE NA:
Win, iPad, Android

pobierz obrazy
Aktualności

Legenda o „własowcach” w Powstaniu Warszawskim

Historię Powstania Warszawskiego tworzą zarówno fakty jak i mity – od dziesięcioleci obecne w świadomości ludzkiej. W powszechnej świadomości funkcjonują opowieści o czołgach Pz.Kpfw. VI „Tiger I” Ausf. E, walczących z powstańcami czy morderczych „własowcach”, Kałmukach i Ukraińcach z SS-Galizien. Tymczasem to tylko w niewielkiej części fakty.

Geneza legendy

Kałmucy, Ukraińcy czy „własowcy” odpowiedzialni za mordy na ludności cywilnej w Warszawie – te oskarżenia mają swe źródła w prasie AK. Już w czasie Powstania Warszawskiego upowszechniały informacje o walkach w stolicy i bestialskim zachowaniu ukraińskich oddziałów SS-Galizien oraz byłych sowieckich żołnierzy w mundurach feldgrau. Podobne stereotypy utrzymywały się również na uchodźstwie[1]Te legendy były współkreowane przez propagandę sowiecką, w celu ukrycie faktycznego rozmiaru kolaboracji obywateli ZSRS i kojarzenia ich tylko ze zbrodniami wojennymi. Dopiero po piętnastu miesiącach od zakończenia wojny Sowinformbiuro obwieściło 2 sierpnia 1946 roku zdawkowy komunikat: „W ostatnich dniach Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego rozpatrywało akt oskarżenia przeciwko A[ndriejowi] A. Własowowi, W[asilijowi] F. Małyszkinowi, G[ieorgijewowi] N. Żylenkowowi, F[iodorowi] I. Truchinowi, D[mitrijowi] E. Zakutnemu, I[wanowi] A. Błagowieszczenskiemu, M[ichaiłowi] A. Meandrowowi, W[iktorowi] I. Malcewowi, S[iergiejowi] K. Buniaczence, G[rigorijowi] A. Zwierjewowi, W[ładimirowi] D. Korbukowowi, N[ikołajowi] S. Szatowowi. [...] Wszyscy oskarżeni przyznali się do winy i zostali skazani na śmierć z artykułu 1. Rozporządzenia Prezydium Najwyższego Sowietu ZSRS z 19 sierpnia 1943 r. [...]. Wyrok wykonano”. Podobnie było z powojenną prasą koncesjonowaną przez komunistów – chociażby „Polską Zbrojną”, „Głosem Ludu”, cytującymi komunikat PAP, opierający się na pierwszych manipulacjach sowieckiej propagandy[2].

Powyższe rewelacje szybko się zakorzeniły za sprawą opracowań i wspomnień. Powielały je chociażby dwie polskie monografie powstania warszawskiego. Kirchmayer i Borkiewicz błędnie rozwodzili się o „żołnierzach wschodnich”, stacjonujących i walczących w Warszawie, nie rozpoznając skali zjawiska Osttruppen i innych oddziałów wschodnich, walczących przeciw partyzantom. Równocześnie opinia publiczna podchwyciła poglądy peerelowskich publikacji i publicystyki, powielających i rozwijających mity. Najczęściej chodziło o mylenie ROA („Russkaja Oswobodzitelnaja Armija”) z RONA („Russkaja Oswobodzitelnaja Narodnaja Armija”) oraz kozackim Schuma-Bataillon 209 – dwoma oddziałami cudzoziemskimi, działającymi w ramach Kampfgruppe Rohr dowodzonej przez Generalmajora Güntera Rohra. Własne wspomnienia mieszały się z propagandowymi uproszczeniami, pozwalającymi świadkom opowiadać o Kałmukach czy Ukraińcach, mylonych odpowiednio z Turkiestańczykami i RONA. Widoczne jest szczególnie na kartach relacji Głównej Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich czy szeregu wspomnień, nawet wydawanych tych ostatnio[3].

Słowiańscy winowajcy zbrodni Reinefartha

Niemcy władze wojskowe i policyjne spodziewały się wybuchu powstania w Warszawie. Mimo wprowadzenie stanu alarmowego podległe im siły, jakimi dysponowali w stolicy Generalleutnant Rainer Stahel i SS-Brigadeführer Paul Otto Geibel, okazały się daleko niewystarczające do powstrzymania polskiej rebelii, która jednak zaskakiwała swymi rozmiarami. Niemcy poszukiwali gorączkowo oddziałów, które mogłyby zostać szybko użyte do stłumienia Powstania Warszawskiego. Po pierwsze HSSPF Warthegau, świeżo awansowany SS-Gruppenführer und Generalleutnant der Waffen-SS und Polizei Heinrich-Friedrich „Heinz” Reinefarth[4] oraz struktury Armii Rezerwowej oraz działająca w rejonie Warszawy niemiecka 9. A utworzyły improwizowane jednostki alarmowe, grupy bojowe ze szkół wojskowych i policyjnych oraz batalionów zapasowych i szkolnych. Drugą częścią kontyngentu pacyfikacyjnego okazały się, skierowane do Warszawy oddziały cudzoziemskie, podległe Wehrmachtowi (Heer) i Waffen SS, a wycofywane właśnie z Białorusi oraz innych sektorów zaplecza frontu wschodniego. Początkowo siły przeznaczone do walki z powstańcami, liczyły około 10.000 ludzi. Jednak wraz z rozwojem i przeciąganiem się walk został utworzony improwizowany związek, Korpsgruppe Bach, pod dowództwem SS-Obergruppenführera Ericha von dem Bacha (podówczas nie noszącego już polskiego członu nazwiska „Zelewski”). W skład grupy korpuśnej weszło ponad drugie tyle niemieckich i obcoplemiennych policjantów oraz żołnierzy Waffen SS[5].

Największą jednostką wschodnią użytą w stolicy była część Waffen-Sturmbrigade der SS RONA Bronisława Kaminskiego. Podówczas była przeformowywana w 29. Waffen-Grenadier-Division der SS (russische Nr. 1), choć bardziej z nazwy, aniżeli struktury typowej trzypułkowej Wielkiej Jednostki z wszystkim specjalistycznymi pododdziałami. Jednostka, utworzona na Brianszczyźnie miała wyraźnie rosyjski charakter, choć jej szeregach znajdował się pokaźna grupa Białorusinów. Niektóre opracowania sugerują walkę w jej szeregach pojedynczych ochotników ukraińskich, a nawet Polaków[6]. Mimo niechęci Kaminskiego do walki w Warszawie, sygnalizował jednocześnie gotowość do „zmagań z bolszewizmem” Wyraźne żądanie Himmlera spowodowało skierowania do działań przeciw AK 1.700 nieżonatych mężczyzn – i tu można wykluczyć ewentualną opcję pominięcia Polaków z szeregów RONA. Kaminski utworzył 2 sierpnia z tej grupy dwubatalionowy pułk szturmowy wzmocniony dwoma zdobycznymi eks-sowieckimi 122 mm haubicami oraz częścią podległych mu czołgów oraz pojazdów pancernych (m. in. czołgi średnie T-34, lekkie działo samobieżne Su-76 oraz samochód pancerny Sd.Kfz 232). Jednostką dowodził dowódca 1. pułku RONA, Waffen-Sturmbannführer der SS Jurij D. Frołow[7]. Pułk RONA znajdował się na Rakowcu i Ochocie przez pierwsze dziesięć dni walk z powstańcami (4-14 sierpnia), gdzie zajmował się przede wszystkim rabunkami majątku ruchomego i gwałtami na kobietach, a także mordowaniem ludności cywilnej, szczególnie na terenie kolonii Lubeckiego i Staszica. RONA, przejęło od Niemców i powiększyło obóz filtracyjny przy ul. Grójeckiej (tzw. Zieleniak) dla ewakuowanych z miasta mieszkańców Ochoty. Tam podwładni Frołowa pastwili się nad Warszawiakami. Po rozbiciu niewielkich sił powstańczych na Ochocie, pułk szturmowy RONA skierował się w kierunku Alei Niepodległości oraz Alei Jerozolimskich. Już 14 sierpnia zajął szpital Dzieciątka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej, kompleks Wojskowego Instytutu Geograficznego oraz campus Politechniki Warszawskiej. pozostając w tym rejonie do 23 sierpnia.

Podwładni Frołowa walczyli o Dom Turystyczny przy pl. Starynkiewicza, Dworzec Pocztowy przy Al. Jerozolimskich oraz kamienice pomiędzy ulicami Srebrną i Żelazną. To tam RONA poniosła duże straty: „... zbiorcza kompania batalionu całkiem niemal wyginęła. […] Stało się to w następujący sposób: kompania zajęła parter i piętro pewnego budynku. Żołnierze porozłazili się po całym domu, szukając kosztowności, żywności i wódki. Zaś Polacy, co znajdowali się w piwnicach i na górnych piętrach, otworzyli ogień z pm-ów i obrzucili granatami oraz butelkami zapalającymi, tak, że zniszczyli całą kompanię” – wspominał Iwan Waszeńko, żołnierz podległy Frołowowi. Następnie, Niemcy przenieśli 26 sierpnia pozostałości po SS-pułku RONA w okolice ulicy Inflanckiej i już po trzech dniach niemieckie oddziały policji zluzowali ich  Żoliborza. Na swe nieszczęście zostali przerzuceni do zewnętrznego pierścienia wojsk w kordonie blokującym Puszczę Kampinoską. Nowym zadaniem RONA było nie dopuszczenie do połączenia się partyzantów zdążających na pomoc stolicy z powstańcami warszawskimi oraz nękanie Zgrupowania AK „Kampinos”, co spowodowało walki z AK pod Leśną Pociechą. W nocy 2/3 września oddział Armii Krajowej por. Adolfa Pilcha „Doliny” zaatakował w Truskawiu jeden z batalionów RONA. Zginęło 10 (dziesięciu wg meldunku oficera Ic Kampfgruppe Reinefarth - a nie 100-250) podkomendnych Frołowa, a ponadto AK-owcy zdobyli na wrogu wiele broni, amunicji, umundurowania i żywności. Ten nocny atak stał się przyczyną końca Zgrupowania AK „Kampinos”, zniszczonego przez siły niemiecko-ukraińskie w wyniku operacji przeciwpartyzanckich „Sternschnuppe I i II”[8].

Dirlewangerowcy zaczęli od „Kiercelaka”…

Złowieszczą reputację zdobył w Warszawie pułk specjalny SS (SS-Sonderregiment) Oskara Dirlewangera, którego niemal połowę składu tworzyli obcokrajowcy z terenów ZSRS[9]. Nadal nie jesteśmy w stanie określić czy masakr wolskich dokonywali Ukraińcy i Rosjanie czy raczej Niemcy, służący pod Dirlewangerem czy raczej oddziały Ordnungspolizei, podległe Angriffsgruppe Dirlewanger lub dwa pozostałe z grup szturmowych Kampfgruppe Reinefarth czyli Angriffsgruppe Reck i Angriffsgruppe Schmidt[10].

Żołnierze Dirlewangera walczyli w ramach Kampfgruppe Reinefarth na południe od ulicy Wolskiej. Von dem Bach zauważył podczas inspekcji pozycji na Woli, że „...panuje zamieszanie i bezhołowie. Każda jednostka strzelała w innym kierunku, nikt nie wiedział do kogo należy strzelać i cała sytuacja była trudna do rozwiązania”. Szlak bojowy SS-Sonderkommando, znaczony setkami ofiar spośród mieszkańców Woli, przebiegał od nasypu kolejowego (wzdłuż obecnej al. Prymasa Tysiąclecia) przez Kercelak, ul. ul. Górczewską, Wolską, Karolkową, Ogrodową, w tym gmach Sądów przy ul. Leszno, ul. ul. Chłodną, Elektoralną oraz Krochmalną przez Hale Mirowskie, pl. Mirowski i Żelaznej Bramy. Dirlewanger z bronią w ręku niejednokrotnie sam dawał przykład bezwzględności swoim podwładnym. Ale Dirlewangerowcy nie odpowiadali za mordy na całym terenie dzielnicy, z powodu szczupłości sił - początkowo I batalion z 365 żołnierzy - a ich zasadniczym zadaniem było dotarcie do oblężonych urzędników i gen. Stahela[11].

Oddziały niemieckie, nacierające z Woli, dotarły 6 sierpnia do Ogrodu Saskiego i Pałacu Brühla, gdzie był odcięty Stadtkommandant Warschau. „Tłum żołnierzy [SS-Sonderkommando – przyp. aut.] walczył z niewiarygodną surowością i nie dawał pardonu” - wspominał żołnierz z karnej jednostki. Dlatego ich też nie brano do niewoli. Następnie Dirlewanger, tymczasowo został podporządkowany gen. Stahelowi. wzmocnił rubieże wzdłuż ulicy Senatorskiej oraz pl. Teatralnego. Dirlewanger, nie odpoczywając, zaatakował ulicami Bednarską i Karową, osiągając ul. Dobrą, aż po narożny dom (nr 47) z Karową. Jednocześnie siły Dirlewangera dotarły do pl. Bankowego oraz bezskutecznie atakowały barykadę na Bielańskiej oraz budynki Ratusza i Pałacu Blanka. Udało się im też opanować część zniszczonego kompleksu Zamku Królewskiego[12].

Wsparcie dla Dirlewangera, stanowiły obcojęzyczne kontyngenty ochotników z Wehmachtu i SS. Azerowie i Turkiestańczycy brali udział od 12 sierpnia w kolejnych szturmach Starego Miasta. SS-Sonderregiment w ramach Angriffsgruppe Dirlewanger liczył 29 oficerów oraz 1.999 podoficerów i szeregowców, obejmując pozycje wzdłuż Placów Teatralnego i Zamkowego oraz nad Wisłą aż po ulice Boleść i Rybaki. Oddział Dirlewangera brał udział w ciężkich dwutygodniowych zmaganiach o Ratusz, ruiny Zamku Królewskiego i katedry św. Jana oraz ich staromiejskie okolice. Następnie SS-Sonderregiment zaatakowało 1 września ulicami Kanonią, Piwną i Świętojańską i dotarło na Rynek Staromiejski, Nowomiejską i Krzywe Koło, co faktycznie zakończyło obronę Starówki. Po tym żołnierze Waffen SS (w tym Turkiestańczycy podlegający Dirlewangerowi) wymordowali rannych w szpitalach w kamienicach przy Długiej 7, Freta 10, Kilińskiego 1/3, Miodowej 24 oraz na Podwalu 25 i 46[13].

Kolejnym miejscem walk SS-Sonderregiment Dirlewanger było Powiśle. Niemcy wspierany przez artylerię klasyczną, Nebelwerfery oraz „Stukasy” błyskawicznie przełamali 2 września obronę zgrupowania kpt Cypriana Odorkiewicza „Krybara”, zastąpionego następnego dnia przez mjr Stanisława Błaszczaka „Roga”. Zbrodnie wojenne potwierdzał meldunek dzienny z 6 września niemieckiej H. Gr. „Mitte”: „W Warszawie dwóch strzelców z obsługi karabinów maszynowych grupy szturmowej Dirlewangera zlikwidowało 152 bandytów [cywilów-przyp. aut.] na jednym z dziedzińców”. Po intensywnych atakach Powiśle padło nocą z 6 na 7 września[14].

Następnie Dirlewanger prowadził walki między ulicami Świętokrzyską i Chmielną, zajmując się 7 września na ul. Wareckiej. Dopiero po odparciu kolejnych szturmów na ul. Górskiego, SS-Sonderregiment skierowało się 10 sierpnia w rejon Muzeum Narodowego i szturmowało wzdłuż ulic Książęcej oraz Ludnej. SS-Sdr.Rgt. Dirlewanger odciął 12/13 września Czerniaków od Śródmieścia. Niewielkim wsparciem dla powstańczego zgrupowania AK ppłk „Radosława” okazało się chaotyczne desantowanie około 1.250 tzw. berlingowców z I. i III. batalionów 9. pułku 3. Dywizji Piechoty. Polski desant z nikłym wsparciem sowieckiej artylerii i lotnictwa, przeprowadzony dwoma następującymi po sobie nocami (15/16 i 16/17 września), przedłużył agonię Czerniakowa jedynie o siedem dni[15].

Po dwóch miesiącach walk Dirlewanger dysponował jedynie 648 podwładnymi, co w stosunku do łącznych strat bezpowrotne 2.715 ludzi, czyli aż 314 proc. stanu wyjściowego. Ostatecznie RFSS awansował dowódcę SS-Sonderregiment do stopnia SS-Oberführera i poparł starania o jego odznaczenie go 30 września 1944 Krzyżem Rycerskim Żelaznego Krzyża (Ritterkreuz des E.K.) za udział swojej oddziału w zwalczaniu Powstania Warszawskiego[16].

Sporo było Kozaków

Spośród cudzoziemców walczących z powstańcami najliczniejszą grupę narodowościową stanowili Kozacy służący w policji pomocniczej praz Wehrmachcie. Oddziałem podporządkowanym Korpsgruppe von dem Bach był rosyjski 580. dywizjon kawalerii Osttruppen. Jego dowódca Hauptmann Ernst Kalamorz, został za walki w stolicy odznaczony 1 września 1944 Złotym Krzyżem Niemieckim (Deutsches Kreuz in Gold). Jednostką policyjną był kozacki 209. batalion Schutzmannschaften sformowany w okupowanej Warszawie z samodzielnych kompanii u schyłku wiosny 1944 r. Tymczasem 3. pułk Kozaków pod dowództwem płk Bondarenko, podlegał Angriffsgruppe Dirlewanger, walcząc w samej Warszawie. Z szeregów Ostheer zostały skierowane do tłumienia Powstania Warszawskiego inne oddziały kozackie. Trzy z nich były mniejsze – IV/57. i 69. dywizjony kawalerii oraz 572. batalion piechoty, dowodzony przez płk Zinowiewa – odgradzały kordonem partyzantów z Puszczy Kampinoskiej od żoliborskiej Zgrupowania AK „Żywiciel”[17].

W składzie Korpsgruppe von dem Bach, pacyfikującego Powstanie Warszawskie walczyły również kaukaskie oddziały Ostlegionen. Oddziałem azerskim zaangażowanym od pierwszych dni Powstania  Warszawskiego był II. (azerski) batalion Sonderverband „Bergmann” pod dowództwem majora Huberta Mertelsmanna. Azerowie walczyli w dyspozycji sztabu Kampfgruppe Reinefarth. Drugi oddział azerski walczył składzie grupy szturmowej Dirlewangera – I/111. batalion azerski. Jego dowódcą był Hauptmann Werner Scharrenberg[18]Ponadto początkowo Angriffsgruppe Dirlewanger był podporządkowany od walk na Woli, przez Stare Miasto i Powiśle, a następnie skierowany do pacyfikacji Mokotowa i Żoliborza 1. wschodniomuzułmański pułk SS (Ostmuselmanische SS-Regiment 1). Dowódcami oddziału był SS-Sturmbannführer d. R. Franz Liebermann, którego we wrześniu zastąpił SS-Hauptsturmführer Dr. Reiner Olzscha. Zachowanie żołnierzy turkiestańskich nie odbiegało od standardów panujących w oddziale i związku dowodzonym przez Dirlewangera. To ci ochotnicy wschodni byli najczęściej zapamiętani jako Kałmucy[19].

W Warszawie znalazł się też 13. białoruski batalion policji pomocniczej Sipo (Schutzmannschafts-Bataillon der Sipo 13.) pod dowództwem SS-Hauptsturmführera Kurta Junkera. Oddział obsadzał od 3 sierpnia do 13 września 1944 roku gmachy urzędów SS w alejach Szucha, Róż i Ujazdowskich oraz przy ulicach Koszykowej i Wiejskiej na terenach niemieckiej dzielnicy policyjnej. Za udział w walkach z powstańcami Oberfeldfebel (odpowiednik starszego sierżanta) Ilja Sanetz (Zaniec?) został jako pierwszy w batalionie uhonorowany Złotym Medalem II klasy z Mieczami Odznaczenia za Odwagę dla Przedstawicieli Narodów Wschodnich (II. Klasse in Gold Tapferkeits- und Verdienstauszeichnung für Angehörige der Ostvölker)[20]. 

Ukraińcy – ucieleśnienie zła w powstańczej stolicy - faktycznie mity

Najwięcej kontrowersji i emocji wzbudza od lat sprawa udz iału Ukraińców w tłumieniu Powstania Warszawskiego. W Polsce jest rozpowszechniona nieuzasadniona opinia, że pododdziały 14. Dywizji Grenadierów SS „Galizien” odpowiadały za liczne masowe mordy na ludności Warszawy[21]. Ukraińcom zostały przypisane zbrodnie innych „obcoplemieńców”, utożsamianych z Ukraińcami, ponieważ warszawiacy pod wpływem informacji o masowych mordach dokonywanych przez UPA na Wołyniu, określali mianem „ukraińskich” wszystkie „obcoplemienne” oddziały, walczące po stronie niemieckiej. Bynajmniej nie oznacza to, że żaden Ukrainiec nie uczestniczył w pacyfikacji Powstania Warszawskiego. W lipcu dwie ukraińskie kompanie policji (80–150 ludzi) stacjonowały w rejonie alei Szucha i przy ulicy Wawelskiej w budynku Wyższej Szkoły Nauk Politycznych – choć ta pierwsza mogła być utożsamiana ze wspominanym oddziałem białoruskim. Czterdziestu Ukraińców zatrudniała SD jako straż Pawiaka – mogli to być przeszkoleni Trawnikermänner. Nie ma dowodów na to, aby ci policjanci ukraińscy brali udział w mordach ludności cywilnej[22].

Walki w stolicy podjęło czterystu policjantów z Ukraińskiego Legionu Wołyńskiego (ULS) pułkownika Petro Diaczenki. Oddział określany w dokumentach niemieckich jako Schutzmannschafts-Bataillon der Sipo 31. (zresztą podobnego typu co wspomniany oddział białoruski) znalazła się w Warszawie w pierwszych dniach września, przybywszy spod Miechowa[23]. Nadal problemem okazuje się dokładne zlokalizowanie wszystkich koncentracji i dyslokacji ULS w Warszawie. Relacje świadków sugerują rozmieszczenie ukraińskiego batalionu SD w rejonie ul. 6 Sierpnia (obecnie aleja Wyzwolenia/Nowowiejska) lub przy ul. Rozbrat lub wzdłuż Wybrzeża Kościuszkowskiego podczas niemieckiego szturmu na Powiśle. To wówczas batalion poniósł największe straty, zginęło 10 ukraińskich legionistów, zaś 34 zostało rannych. Następnie legion rozpoczął się 13 września u boku Niemców zdobywanie Czerniakowa Górnego. W tych walkach Ukraińcy mieli być rozlokowani do 23 września na pozycjach znajdujących się pomiędzy obecnym Parkiem Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza a Wisłą, będąc narażeni na ostrzał zza Wisły. ULS prowadził natarcia wzdłuż ul. Wilanowskiej i Ludnej. Ukraińcy byli okopani na Wybrzeżu Kościuszkowskim, a później zajmowali okopy, leżące na wschód od ul. Frascati. Przeciwnikami 31. ukraińskiego batalionu SD byli żołnierze „Kryski” ze zgrupowania AK „Radosław” oraz „berlingowcy” ocaleli po nieudolnym desancie bez odpowiedniego wsparcia 600 luf armatnich rozmieszczonych po praskiej stronie Warszawy. Kolejnym zadaniem ULS po przerzucie na skraj Puszczy Kampinoskiej było dozorowanie w rejonie podwarszawskiego Leszna w sąsiedztwie 34. policyjnego pułku strzeleckiego (poniżej więcej o tym oddziale)[24]. Batalion Diaczenki uczestniczył w przeciwpartyzanckiej Unternehmen Sternschnuppe I und II w ramach „Bandenbekämpfung”. Ukraińcy spacyfikowali 24 września wieś Zaborówek w odwecie za dywersję AK przeciwko niemieckim oddziałom w Puszczy Kampinoskiej. W dniach między 27 września a 1 października ULS wziął udział w, których celem była likwidacja zgrupowania AK „Kampinos”. Większość partyzanckiego oddziału została rozbita pod Jaktorowem (Budami Zosinymi) 29 września po osaczeniu przez grupę północną i południową  oraz pociąg pancerny. Ocaleńcy spod Jaktorowa dowodzeni przez por. „Dolinę”, zostali włączeni jako III batalion „Kampinos” 25. pułku piechoty AK. Po listopadowym „Bandenbekämpfung” walczyli z Niemcami do drugiej połowy stycznia 1945 r. jako zdekompletowany szwadron[25].

Wspomnieliśmy już, że w składzie wojsk podległych von dem Bachowi znajdował się 34. policyjny pułk strzelecki (Polizei-Schützen-Regiment 34.) dowodzony przez Oberstleutnanta der Schutzpolizei Franza Wichmanna. Policyjny oddział składał się z I batalionu niemieckiego i dwóch batalionów (II i III) o mieszanym składzie niemiecko-ukraiński. Przed skierowaniem do Warszawy 34. pułk policyjny obejmował 37 oficerów, 651 podoficerów i szeregowców, dojrzałych wiekiem Reichsdeutscherów oraz 982 ochotników-obcoplemieńców. Policjanci zostali dyslokowani z szeregów niemieckiej 4. Armii w końcu sierpnia lub na początku września 1944 r., osiągnąwszy około 9–10 września w rejon Błonia[26].

Niemieccy pacyfikatorzy powstańców

Garnizon warszawski tworzyło ponad 5.000-6.000 żołnierzy Wehrmachtu (146. baon saperów, 743. Pz.-Abt. z 28 działami samobieżnymi „Hetzer”), 2.500-4.000 szkolonych rekrutów Waffen SS oraz policjantów z Ordnungspolizei (pułk wartowniczy Warschau płk Langego, pułk  alarmowy Warschau). Lotnicy i służby Luftwaffe w liczbie 3000-4.000 ludzi walczących w trzech baonach („Hartmann”, 116. i „Beckerle”), stacjonujące na Okęciu i Bemowie oraz 34 bateriach 80. pułku artylerii przeciwlotniczej 10. Flak-Brigade. Wspomniany generał porucznik Reiner Stahel został 31 lipca dowódcą garnizonu. Przypadkowa manifestacja siły ukazała warszawiakom setki pojazdów pancernych, jadących przez Wolę, Ochotę w kierunku mostów. Wśród jednostek IV. SS-Pz.Korps była też „wehrmachtowska”, dolnosaksońska 19. Dywizja Pancerna. Początkowo była rozlokowana pomiędzy Piastowem i Pruszkowem. Generał Stahel mógł „…zastosować wszelkie środki w stosunku do ludności cywilnej w Warszawie…”. Tylko pierwszego dnia zginęło 2.000 Polaków i 500 Niemców. Dowódca niemieckiej 9. Armii, generał Vormann stracił 2 sierpnia kontrolę nad Warszawą, którą podporządkowano SS-Obergruppenführerowi Erichowi von dem Bachowi.

Dowódca, wywodzący się z SS, zaczął dowodzić żołnierzami „rycerskiego” Wehrmachtu, którzy uczestniczyli w pacyfikacji powstańczej Warszawy. Wschodniopruski 4. pułk grenadierów zabezpieczał trasę od Mostu Poniatowskiego do Dworca Głównego, operując z gmachu Muzeum Narodowego. Dworzec i most Gdański skutecznie chronił pociąg pancerny nr 75 przed atakami powstańców. Przeciwko grupie ppłk „Radosława” walczyły czołgi Spadochronowej Dywizji Pancernej „Hermann Göring” (HG). Celem natarcia było przebicie się do generała Stahela i utworzenie korytarza do Wisły. Od wschodu dolnosaska 19. Dywizja Pancerna atakowała ze wschodu na zachód po osi most Poniatowskiego - al. Jerozolimskie. Działaniami sztabowymi kierowali dyplomowani oficerowie - majorowie Völker (u von dem Bacha) i Fischer (u Reinefartha). Wehrmacht wysłał do stolicy kolejne, dwa pułki grenadierów i dwa baony saperów. W ataku na Stare Miasto uczestniczyły mniejsze oddziały Wehrmachtu: cztery kompanie żandarmerii, baon „Arzberger” i 201. bateria moździerzy pozycyjnych oraz baon grenadierów w Kampfgruppe Schmidt. Ponadto do Warszawy skierowany alarmowy batalion ze szkoły podoficerskiej SS (SS-Junkerschule  Treskau - obecnie Owińska) należącej do Waffen SS - część podhorążych służyła jako tłumacze u Reinefatha, a część trafiła jako uzupełnienia do IV. Korpusu Pancernego SS. W rezerwie były pod dwa baony piechoty i saperów, baon miotaczy płomieni „Krone” oraz 37 dział samobieżnych. Na Mokotowie operował do 27 września dwa baony piechoty i baon saperów z dywizji „HG” w ramach Kampfgruppe Rohr. Ponuro zapisała się żandarmeria niemiecka pod dowództwem ppłk Göde, która 3 sierpnia zmasakrowała ludność cywilną na ulicy Belgijskiej. Fort czerniakowski i klasztor dominikanów obsadziła kompania techniczna Luftwaffe por. Bußego. Ponadto do zwalczania powstania Niemcy skierowali 118 luf artylerii 9. Armii. Druga dekada sierpnia upłynęła na wprowadzeniu do walki 34 wozów pancernych ze StuG-Pz.-Komp. 218 i Pz.-Abt. 302.

W krwawej pacyfikacji Powiśla czerniakowskiego uczestniczyły dwie kompanie żandarmerii 225 i 914 (zmotoryzowanae), 302. oddział dział samobieżnych oraz dwie kompanie czołgów. Później 302. Pz.-Abt. wyposażony w 27 StuGi walczył do 22 września na Solcu w grupie płk Schmidta przeciwko przyczółkowi „berlingowców”. Równocześnie rozpoczynała się agonia Żoliborza za sprawą „wehrmachtowskiej” Pz.-Div. 19 gen. Hansa Källnera, która zastąpiła Pz.-Div. 25. Källner uderzył 29 września siłami 25. pancernego batalionu rozpoznawczego o świcie bez czołgów, częścią piechoty i wsparty przez Luftwaffe z Bemowa, policję i żandarmerię z Kampfgruppe Schmidt. Likwidacja Żoliborza trwała trzy dni. Po upadku Powiśla niemiecka 25. Dywizja Pancerna weszła do walki ze zgrupowaniem „Żniwiarz” podpułkownika Żywiciela. Jej zadaniem było obsadzenie Wisły od lasku bielańskiego po Cytadelę. Atak 25. pancernego batalionu rozpoznawczego trwał trzy dni, kiedy Niemcy stracili 110 zabitych i 240 rannych (w tym z 25. Pz.Div. 12 zabitych i 56 rannych). Oddziały Pz.-Div. 25 miały uczestniczyć w rozstrzeliwaniu ludności cywilnej na ul. Rymkiewicza, Słowackiego i Gdańskiej oraz rannych i personelu punktu medycznego przy ul. Rudzkiej 4.

Spustoszenie w Warszawie powodowały stosunkowo skromne siły lotnicze: Ju-87 Stuka z I /1. pułku  szturmowego (StG) i IV/ StG 77, myśliwce bombardujące Bf-109 G-6 z I/ JG 51 oraz bombowce He 111 H z IV Korpusu Lotniczego. Te trzy oddziały, z 6.  Luftflotte generała Roberta Rittera von Greima, walczyły do połowy sierpnia 1944. Później pozostała na Okęciu jedynie czyli klucz czy raczej „Rój” (Schwarm), złożony z czterech Ju 87 G pod dowództwem Oberleutnanta Hansa-Jürgena Klussmanna (I. Gruppe/ Schlachtgeschwader 1). Powstańcom udało się zestrzelić 23 sierpnia 1944 jedną z tych bombowców nurkujących. AK-owcy strzelali pomimo stanowczego zakazu otwierania ognia do niemieckich samolotów. Tragizm rozkaz oszczędzania amunicji i brak broni przeciwlotniczej przyczyniał się całkowitej bezbronności powstańców. 

Legendarni „własowcy”

To co niemiecka propaganda ukuła, a sowiecka przejęła i upowszechniła legendę  „własowców”, dopisując im pacyfikacje Powstania Warszawskiego. Faktycznie Siłami Zbrojnymi KONR (Komitet Oswobożdenija Narodow Rossiji) dowodził były generał lejtnant Armii Czerwonej Andriej A. Własow, wzięty do niewoli 12 lipca 1942 roku. Nigdy nie założył niemieckiego munduru, używając neutralnego frencza bez dystynkcji. Jego pomysłem było utworzenie Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej (Russkaja Oswoboditielnaja Armia – ROA), sprzymierzonej z III Rzeszą. Jednak tę nazwę wykorzystywała jedynie narodowo socjalistyczna propaganda na oznaczenie obcoplemiennych oddziałów ochotniczych rosyjskiego pochodzenia. Jednostki, nazywane rosyjskimi lub wschodnimi, formowały FHO/ Abwehra oraz służby zapasowe Wehrmachtu od początku 1942 roku. Większość Osttruppen stanowili Kozacy, Rosjanie, Ukraińcy, noszący tarcze naramienne ROA, przez co zyskali nazwę „własowcy”, co stało się synonimem obywatela ZSRS w mundurze feldgrau[27]. Koncepcję utworzenia jednostek rosyjskich Niemcy zaczęli rozwijąc dopiero od 16 września 1944, gdy doszło do spotkania Heinricha Himmlera z gen. Własowem. Reichsführer SS błyskawicznie wyraził zgodę na utworzenie Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji i zaakceptował sformowanie Sił Zbrojnych KONR w składzie dwóch dywizji piechoty oraz licznych pododdziałów lądowych i lotniczych.

Pierwszą jednostką Sił Zbrojnych KONR była wehrmachtowska 600. Dywizja Piechoty (1. Dywizja KONR) dowodzona przez generała majora Siergieja K. Bunjaczenko. Podstawę do jej formowana stanowiły rosyjskie i ukraińskie bataliony Osttruppen oraz rosyjskie 29. i 30. Dywizji Grenadierów SS. Proces szkoleniowy na poligonie Münsingen przebiegał od końca listopada 1944 do początków wiosny 1945[28]. Drugą wielką jednostką była wehrmachtowska 650. Dywizja Piechoty (2. Dywizja KONR), której trening na poligonie Heuberg przebiegał od marca 1945. Dowódcą jej został generał major Grigorij A. Zwierjew. Żołnierzami dywizji stawali się Rosjanie służący wcześniej w batalionach Osttruppen oraz jako robotnicy przymusowi[29]. OKH przewidywała, że rosyjska jednostka będzie mogła osiągnąć gotowość bojową do końca czerwca 1945. Trzynaście tysięcy Rosjan nie podporządkowanych WS KONR weszli w kwietniu 1945 w skład doraźnie utworzonej rosyjskiej 599. Brygadę Grenadierów na terenie Danii. Dowódcą został generał major Wilhelm von Henning[30]. Równie kombinowaną jednostką była Brygada Przeciwpancerna „Russland” (Panzerjäger Brigade Russland) utworzona do zwalczania sowieckich czołgów Panzerfaustami. Składała się z 10., 11., 13. i 14. oddziałów przeciwpancernych. Po majorze Wtorowie jej dowódca był podpułkownik Gałkin. Sztab WS KONR utworzył też Brygadę Szkolno-Zapasową, przygotowywaną do walki przez pułkownika Samuiła T. Kojdę oraz szkołę oficerską gen. mjr Мichaiła Мieandrowa[31]. Po nieudanej próbie likwidacji przyczółka sowieckiego pod Erlenhofem dołączył do dywizji 1604. pułku piechoty. Pierwsza dywizja KONR rozpoczęła wycofywania na południe i dotarła do północnych Czech. W zasadzie „własowcy” ocalili Powstanie Praskie przed klęską. Na ulicach Pragi zginęło 5-7 maja 1945 około trzystu żołnierzy gen. Bunjaczenki w wspomagając czeski ruch oporu. Jeszcze wieczorem 7 maja KONR rozpoczął wycofywanie się z Pragi. Jednak nie uniknął tragicznego losu po wojnie, gdy ponad połowę z żołnierzy czekała eksterminacja w obozach Gułagu NKWD[32].

Tragiczne losy Powstania Warszawskiego wymagają oczyszczenia z niedomówień i legend. Zachowanie zasady bezstronnego opisu wydarzeń umożliwi przedstawienie dziejów 63 dni powstańczego zrywu zgodnie z prawdą historyczną. Przede wszystkim chodzi o poprawienie pokutującej od ponad 60 lat legendy o „własowcach”, Kałmukach i Ukraińcach niemiłosiernie mordujących Polaków podczas Powstania Warszawskiego. Nieznacznie sytuację poprawiła monografia Normana Daviesa. Z jednej strony brytyjski autor potwierdził, że „własowcy” nie walczyli przeciw powstańcom, a zarazem wprowadzał kolejne niezręczności - Kozaków mieli ściągać Niemcy do Warszawy z dalekich Włoch, a na wyposażeniu Dywizji Pancernej SS (sic!) „Hermann Goering” znajdowały się czołgi Pz. Kpfw. VI „Tiger” (sic!). Inni do dnia dzisiejszego powielają błędy o kompanii czołgów ciężkich „Tygrys” w Warszawie, gdy w rzeczywistości część z kompanii przejechała przez stolicę w drodze na front. To wówczas 9. (schwere Panzer) Kompanie/SS-Pz. Rgt. 3 poniosła straty 1-2 sierpnia 1944. Esesowcy porzucili jednego Tygrysa na rogu ul. Marszałkowskiej i ul. Koszykowej po jego obrzuceniu koktajlami Mołotowa przez powstańców. Drugi został wyeliminowany przez PIAT-a, przy czym zginął strzelec-radiotelegrafista. Trzeci Niemcy odholowali do koszar przy ul. Rakowieckiej po uszkodzeniu przekładni. Załoga czwartego poniosła straty podczas gaszenia pożaru przedziału silnikowego. Podobnie o „podwładnych” Własowa, współpracujących z III Rzeszą, należy pisać obiektywnie rzetelnie, gdyż w szczegółach tkwią błędy.


[1] Powstańcza prasa rozpisywała się o Ukraińcach czy Kałmukach, zob. „Warszawa walczy” (pismo wydawane przez batalion AK „Zośka”), 2 VIII 1944, b. nr (o „kompanii kałmyckiej” (sic!), czy też o „zezowatych pomocnikach [Niemców]”); „Biuletyn Informacyjny” nr 41-248, Dodatek Nadzwyczajny nr 4, 4 VIII 1944 (o Ukraińcach jako „mordercach bezbronnych oraz ich ataku na Marszałkowskiej); AK wydała 11 VIII ulotkę Ukraińcy i Azjaci – ochotnicy niemieckiej armii, którą przedrukował 12 dni później „Warszawski Głos Narodowy”. Jednak wcześniejsze „rewelacje” przebił „Biuletyn Informacyjny” nr 58 z 20 VIII 1944, który uznał Ukraińców „ najdzikszym narzędziem nieprzyjacielskiego terroru w Warszawie (…) Podobno sprowadzono do Warszawy oddziały osławionej dywizji SS «Hałyczyna». (…) Ale najstraszniejszym jest, że ponoszą straszliwą klęskę moralną, z której nieprędko zdołają się podnieść. Że między swym narodem, a narodem polskim  wykopali nową przepaść, która dziś wydaje się przepaścią nieprzebytą z nienawiści i krwi”, vide: T. Bór-Komorowski, Armia podziemna, Warszawa 1988, s. 302; A. K. Kunert, Rzeczpospolita Walcząca. Powstanie Warszawskie, Warszawa 1994, s. 95; Powstanie Warszawskie 1944 w dokumentach z archiwów służb specjalnych, red. P. Mierecki, W. Christoforow, Warszawa-Moskwa 2007, aneks, dok. 1, s. 1071 (przekład na rosyjski artykułu z powstańczej „Rzeczpospolitej Polskiej” nr 29/101 z dn. 18 VIII 1944 r. autorstwa lejtnanta Wilgockijego ze SMIERSZ-u).

[2] „Izwiestia”, (Komunikat Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRS), 2. 08. 1946; „Głos Ludu”, nr 211 (599), 3. 08. 1946, s. 5; „Polska Zbrojna”, nr 183 (467), 3. 08. 1946, s. 5.

[3] A. Borkiewicz, Powstanie Warszawskie 1944, Warszawa 1957; J. Kirchmayer, Powstanie Warszawskie, Warszawa 1959, Ludność cywilna w czasie Powstania Warszawskiego, t. 1-3, red. Cz. Madajczyk, Warszawa 1974; Pamiętniki żołnierzy baonu „Zośka”. Powstanie Warszawskie, t. I-III, red. P. Sikorski, S. Wyganowski, T. Sumiński, Warszawa 2013 czy Zbrodnia niemiecka w Warszawie 1944 r.: zeznania – zdjęcia, oprac. E. Serwański, I. Trawińska, Poznań 1946.

[4] SS-Gruppenführera Reinefarth złośliwi przezwali poza dobrotliwym mianem „Heinza”, również „Feldwebelem”, co wiązało się z odznaczeniem Reinefartha 25. 06. 1940 za odwagę polu walki Ritterkreuz des E.K. Jednak „generał SS” walczył jako zwykły sierżant 337. pp 208. Infanterie-Division i w Wehrmachcie dosłużył się jedynie stopnia podoficerskiego, tymczasem „Heinz” awansował wysoko w morderczych strukturach Himmlera.

[5] Ten związek taktyczny osiągnął w połowie sierpnia 1944 r. stan liczebny – 21.463 oficerów, podoficerów i żołnierzy. Tymczasem zestawienie składu Korpsgruppe von dem Bach z 19 września 1944 roku, informowało o dwudziestu czterech oddziałach, łącznie liczących 14.006 żołnierzy, vide: AAN, MA T-311, rol. 218, kl. 472.

[6] Informację o „kilku Polakach”, bez podania źródła, można znaleźć w skądinąd istotnej merytorycznie czterotomowej monografii, vide: D. Littlejohn, Foreign Legions of the  Third Reich, vol. 4, San Jose 1987, s. 312.

[7] Nadal wiele wątpliwości sprawia pełne wyjaśnienie zaangażowanie RONA w walkach przeciwko Powstaniu Warszawskiemu. Rosyjscy ochotnicy wspominają o wyruszaniu spod Raciborza, zaś liczba żołnierzy miała wynosić o stu mniej – 1.600 żołnierzy. Jedna z relacji błędnie wspominała o decyzji o wyjeździe do Warszawy podjętej dopiero  7 sierpnia, zaś „przed końcem 8 sierpnia pułk ześrodkował się (...) we wsi Raków i rozlokował się na noc”. Obecnie uważa się, Kaminskiego za agentem NKWD, pod pseudonimem „Ultramaryn”, współpracującym z czekistami do czerwca 1941. Frołow nie poległ przy ul. Srebrnej, a służył w szeregach 1. Dywizji WS KONR. Pacyfikator Warszawy przeżył wojnę i trafił do łagru nr 256, gdzie był poddany śledztwu przez SMIERSZ i osądzony jak „wróg ojczyzny”, vide: Powstanie..., op. cit., dok. 103, s. 627, dok. 104, s. 631, dok. 105, s. 637, dok. 106, s. 641, dok. 107, s. 647, dok. 109, s. 661; R Bielecki, W zasięgu PAST-y, Warszawa 1994, s. 270-271; H. von Kranhals, Der Warschauer Aufstand 1944, Frankfurt aM. 1962, s. 361 oraz J. Wroniszewski, Ochota 1944, Warszawa 1976, ss. 635 i 693.

[8] Powstanie..., op. cit., dok. 109, s. 663-669 (zeznanie Frołowa), aneks, dok. 2, s. 1075-1089 (dziennik Iwana Waszeńki); J. Gdański, Zapomniani żołnierze Hitlera, Warszawa 2005, s. 179-180; J. Kirchmayer, op. cit., s. 366 oraz J. Krzyczkowski, Konspiracja i powstanie w Kampinosie, Warszawa 1961, ss. 364-374 i 383-387.

[9] Rosjanie i Ukraińcy służyli w drugim batalionie. Po Powstaniu Warszawskim w skład złowrogiego oddziału Dirlewangera przewinęło się po 3. 11. 1944 r też więźniowie polityczni z obozów koncentracyjnych czyli socjaliści i komuniści, będący „wrogami ruchu narodowo-socjalistycznego” (1.910 dawnych członków KPD i SPD), vide: F. MacLean, The cruel hunters. SS—Sonderkommando Dirlewanger Hitlers most notorious anti-partisan unit, Atglen 1998, s. 202—203.

[10] Relacja Gustava Dawidhazyego, dyscyplinarnie skierowanego pod dowództwo Dirlewangera nieznacznie tylko wyjaśnienia ten problem. Węgierski volksdeutsch napisał w swym zeznaniu, że został „wysłany do 1 szturmowej kompanii pierwszego batalionu [niemieckiego – przyp. aut.] (...) Siedmiu z nich to byli przestępcy kryminalni raz lub kilkakrotnie karani”. Dirlewanger urządzał publiczne egzekucje dezerterów, chłosty, wieszanie i rozstrzeliwanie podwładnych, vide: M. Burleigh, Trzecia Rzesza. Nowa historia, Warszawa 2002, s. 772 oraz Powstanie..., op. cit., dok. 112, s. 725-726 (protokół przesłuchania G. Davidhazyego).

[11] Borkiewicz wspomina, że Dirlewanger dowodził dwoma batalionami liczącymi 860 żołnierzy, a wzmocnionych kompanią wsparcia i baterią artylerii rakietowej (Nebelwerferów), vide: Władysław Bartoszewski, Dni walczącej stolicy. Kronika Powstania Warszawskiego, Warszawa 2004, ss. 46, 52, 56 i 59; A. Borkiewicz, op. cit., ss. 97 i 127; T. Bór-Komorowski, op. cit., s. 236-237; J. K. M. Hanson, Nadludzkiej poddani próbie. Ludność cywilna Warszawy w powstaniu 1944 r., Warszawa 2004, s. 46-47; J. Kirchmayer, op. cit., s. 244-246; H. Krannhals, op. cit., ss. 214 i 308-312; F. L. MacLean, op. cit., s. 180-182; Zbiorowe (Komisja Historyków Polskich przy Sztabie Głównym w Londynie), Polskie siły zbrojne w II wojnie światowej, t. III (Armia Krajowa), Londyn 1950, s. 822-823 oraz Zburzenie Warszawy, Zeznania generałów niemieckich przed polskim prokuratorem członkiem polskiej delegacji przy Międzynarodowym Trybunale Wojennym w Norymberdze, „Dzieje Najnowsze: 1947, t. I, zesz. 2;ss. 32-33 (zeznanie Ericha von dem Bacha) i 90 (zeznanie Rodego).

[12] Niemcy rozstrzelali w halach Mirowskich kilkuset mężczyzn, zamieszkujących pobliskie kamienice oraz zaangażowanych w uprzątanie arterii Wolska-Chłodna-Ogród Saski, vide: W. Bartoszewski, 1859 dni Warszawy, Kraków 1984, s. 625-626; W. Bartoszewski, [2004] op. cit., s. 97; A. Borkiewicz, op. cit., ss. 152-155, 178, 181 i 314-315; T. Bór-Komorowski, op. cit., s. 248; J. Kirchmayer, op. cit., ss. 262-263 i 295-297 oraz F. L. MacLean, op. cit., s. 182-183 i 187-188.

[13] Wówczas SS-Sonderkommando Dirlewanger składało się z: dwóch organicznych batalionów, dwóch batalionów Ostmuselmanische SS-Regiment 1. (jeszcze od walk na Białorusi), azerski II/ pułku specjalnego „Bergmann” (bez 7. kompanii, od 7 VIII 1944 r.), czterech (trzech?, od 6 VIII 1944 r.) kompanii  I/111. batalionu (azerskiego), 2. i 4. kompani batalionu żandarmerii „Walther”, 1. plutonu 654. batalionu saperów, ośmiu miotaczy ognia z 1. drużyny batalionu „Krone” oraz baterii 80. pułku artylerii przeciwlotniczej (20mm armaty przeciwlotnicze Flak 38). Jednostkę wspierał „wehrmachtowski” Panzer-Abteilung (Fkl) 302 Majora Reinela w walkach na Placu Zamkowym. Wcześniej trzy „Borgwardy” z tej jednostki zaatakowały barykadę, zamykającą ul. Podwale. To właśnie jeden z tych pojazdów stał się sprawcą masakry, po wtoczeniu „Borgwarda” na ulice Kilińskiego-Wąski Dunaj, gdzie zapalnik czasowy detonował jego 500 kg ładunek prasowanego trotylu. Wówczas zginęło ponad 300 osób. Kirchmayer błędnie podał podporządkowanie Dirlewangerowi 3. baterii 5. dywizjonu artylerii przeciwlotniczej z Dywizji SS „Wiking”; W. Bartoszewski, [2004] op. cit., ss. 113-114 i 240-241; A. Borkiewicz, op. cit., ss. 193, 212-215, 217, 221, 227-228, 252-253, 255, 266-267, 298-299; T. Bór-Komorowski, op. cit., ss. 280-281, 300-301; J. Kirchmayer, op. cit., ss. 304, 318, 329, 358, 469 i 483 oraz F. L. MacLean, op. cit., ss. 189-191.

[14] Borkiewicz podaje, że atak na Powiśle SS-Kampfgruppe Reinefarth (w jej szeregach SS-Sonderregiment) rozpoczęła 4 września. Kirchmayer wspomina o 3 września. Dirlewanger dowodził czterema batalionami (I/D.=333, II/D.=315, I.turk.=275 i III.turk.=300 żołnierzy) oraz oddziałem dział szturmowych, vide: Dziennik… op. cit., s. 104; W. Bartoszewski, [2004] op. cit., s. 246-247; A. Borkiewicz, op. cit., ss. 446-447, 466-467, 470-471; Wł. Bartoszewski, [1984] op. cit., s. 700-702; T. Bór-Komorowski, op. cit., s.316-318; J. Kirchmayer, op. cit., s. 368-369; A. Munoz, German SS, Police & Auxiliary Forces in Poland. Part V - 1944 & The Warsaw Uprising, [w:] „Axis Europa. The Journal of the Axis Forces, 1939-1945”, 1998 nr 15 oraz „Dzieje Najnowsze” 1947, t. I, z. 2. (relacja von dem Bacha).

[15] Dirlewanger został dodatkowo wzmocniony częścią batalionu żandarmerii „Walther”, baterią dział przeciwlotniczych i szturmowych oraz dwoma kompaniami czołgów. Walki o Czerniaków wykrwawiły obie strony. Polegli żołnierze Dirlewangera zostali pochowani w obecnych trawnikach sejmowych i częściowo do dnia dzisiejszego nie zostali ekshumowani, vide: W. Bartoszewski, [2004] op. cit., ss. 313 i 325; A. Borkiewicz, op. cit., ss. 559, 562-569, 578-579, 592-597, 614-617; W. Bartoszewski, [1984] op. cit., s. 715-720, T. Bór-Komorowski, op. cit., ss. 329-330, 334-336; J. Kirchmayer, op. cit., s. 371-372, 386-388; Powstanie... op. cit., dok. 112, s. 731 (protokół przesłuchania G. Davidhazyego) oraz „Dzieje Najnowsze” 1947, t. I, zesz. 2, (relacja von dem Bacha).

[16] Niepotwierdzoną relacja niemieckiego jeńca, porucznika Luftwaffe, Fűssingera sygnalizowała, że Dirlewangera „dosięgła” sprawiedliwość po wojnie, opublikował MacLean i Michaelis. Dirlewanger znalazł się we francuskim więzieniu w Altshausen pod pieczą polskich wartowników i nie przeżył tego aresztu, bity do upadłego przez trzy noce, vide: A. Borkiewicz, op. cit., s. 690-694; W. Bartoszewski, [1984] op. cit., s. 759; T. Bór-Komorowski, op. cit., s. 344-347; N. Davies, op. cit., s. 539; H. v. Krannhals, op. cit., s. 126; F. L. MacLean, op. cit., ss. 191, 196 i 257 oraz „Dzieje Najnowsze” 1947, t. I, zesz. 2 (relacja von dem Bacha).

[17] Za Kosaken Schuma Btl. 209 uznał Jarosław Gdański (op. cit., s. 234), zaś za ukraińską jednostkę rosyjski autor Siergiej Drobiazko. Kozacy, walczący w stolicy lub służący w kordonie odgradzającym Warszawę, mogli nosić na lewym przedramieniu tarcze naramienne ROA. Jednak nie podlegali ani faktycznie ani nawet teoretycznie zwierzchnictwu gen. Własowa, choć niemiecka propaganda akcentowała w taki właśnie sposób pozycję jako „dowódcy ROA”, vide: S. Drobiazko, Wostocznyje dobrowolcy w Wermachtie, policii i SS, Moskwa 2000, s. 42.

[18] Oba bataliony przybyły walczyć w Warszawie, posiadając pełne stany osobowe i całkowicie uzbrojone, bezpośrednio po lipcowych szkoleniach poligonowych w Wandern koło Frankfurtu nad Odrą, vide: AAN T-78 rol. 422, kl. 6391920 oraz E. Abramian, Zabytyj legion. Nieizwiestnyje stranicy sojedzinienija specjalnowo naznaczenija „Bergmann”, Erewan 2005, s. 152-158; J. Gdański, op. cit., s. 181-182 oraz A. Munoz, Hitlers Eastern Legions. Volume II - The Osttruppen, 1941-1945, Bayside 2003, s. 149-153.

[19] AAN T-175, rol. 162, kl. 2694783-4; J. Gdański, op. cit., s. 182 oraz A. Munoz, Forgotten Legions. Obscure Combat Formatons of the Waffen-SS, Boulder 1991, s. 166-167.

[20] AIPN, GK 107/14, KdS Warschau, Wnioski odznaczeniowe, k. 71-72v oraz 73-74 oraz Jerzy Grzybowski, Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939-1956, Warszawa, 2011, s. 318–321.

[21] Badania polskich historyków Marcina Majewskiego, Grzegorza Motyki, Ryszarda Torzeckiego oraz Andrzeja Zięby udowodniły, że w czasie powstania nie było w Warszawie pododdziałów Dywizji SS „Galizien”. Zbrodnie przypisywane Ukraińcom  przez polskich świadków popełniały oddziały wspominanego powyżej SS-Sonderregiment Dirlewanger oraz pułk szturmowy Frołowa, vide: Zbrodnie okupanta hitlerowskiego na ludności cywilnej w czasie powstania warszawskiego w 1944 r. (w dokumentach), oprac. Sz. Datner, Warszawa 1970; i B. Lewyćkyj, Ukraińcy a likwidacja Powstania Warszawskiego, „Kultura” 1952, nr 6 (56), s. 74–87; G. Motyka, Dywizja SS „Galizien” („Hałyczyna”), „Pamięć i sprawiedliwość”, nr 1 (1)/ 2002, s. 116-117; R. Torzecki, Polacy i Ukraińcy. Sprawa ukraińska w czasie II wojny światowej na terenie II Rzeczypospolitej, Warszawa 1993, s.253–254; A. Zięba, Ukraińcy i Powstanie Warszawskie, „Znak” 1989, nr 413–415.

[22] Najprawdopodobniej to podchorążowie z 14. Dywizji Grenadierów SS „Galizien” szkoleni w poznańskiej szkole oficerskiej SS-Junkerschule Posen-Treskau lub Braunschweig zostali skierowani do Kampfgruppe Reinefarth, służąc tam za tłumaczy. Natomiast z całą pewnością około jednego tysiąca Ukraińców z odtwarzanej Dywizji SS „Galizien” trafiło czasowo po 10 września z poligonu Neuhammer (Świętoszów) jako uzupełnienie w ramach przeszkolenia frontowego do IV. SS-Panzer Korps, broniącego przedmościa modlińskiego. Ukraińcy walczyli do 3 listopada, a potem zostali odesłani do macierzystej jednostki na Słowację. Kilkanaście z nazwisk ukraińskich widnieje na tablicy cmentarnej niemieckiej kwatery cmentarza wojennego w Modlinie, vide:  K. Leszczyński, Heinz Reinefarth, Warszawa-Poznań 1961, s. 56-58; M. O. Logusz, Galicia Division: The Waffen-SS 14th Grenadier Division 1943-1945, Altglen 1997, ss. 274, 284-289 oraz 492-494 (przypis 6); B. Lewyćkyj, op. cit., s. 74–87; M. Majewski, Przyczynek do wojennych dziejów Ukraińskiego Legionu Samoobrony (1943–1945), „Pamięć i sprawiedliwość”, nr 2 (8)/ 2005, s. 319-321; G. Motyka, Prawda i mity o udziale Ukraińców w zwalczaniu Powstania Warszawskiego, [w:] „Powstanie Warszawskie. Fakty i mity”, red. K. Krajewski i T. Łabuszewski, Warszawa 2006, s. 118-120; Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem, Lublin 2001, s. 108–109 oraz Я. Овад, Бo Війна Війнoю..., Позен-Трескау: „Юнкершулє Брауншвайґ” [w:] http://lib.galiciadivision.com/ovad/r05.html [dostęp 31.04.2013]

[23] Na pewno przed 4 września, co wynika z pisma SS Oberscharführera Gustava Raulinga z 12 października 1944 r. informującego o stratach ULS w Warszawie, zob.: M. Majewski, op. cit., s. 318.

[24] Rejon walk na Powiślu legion opuścił po około dwóch, maksimum trzech tygodniach, na pewno po 13 września – to również wiadomo z pisma Raulinga – ale niewykluczone, że dopiero w momencie upadku Czerniakowa, tj. 23 września. Już 24 września legion działał w Puszczy Kampinoskiej, co odnotowują dokumenty niemieckie; Pismo SS Oberscharführera G. Raulinga dotyczące strat legionu podczas walk w Warszawie (Einsatz in Warschau), 12 X 1944 r. [za:] M. Majewski, op. cit., s. 318 oraz J. Kirchmayer, op. cit., zał. nr 34, s. 553.

[25] Grupa bojowa ULS Diaczenki liczyła według danych niemieckich 219 żołnierzy, AP Kraków, 426 (d. Biblioteka Jagiellońska, Dz. Rkp.), Verzeichnis der in Warschau befindlichen Angehoerigen des SMdS-Batl 31, k. 125–131[za:] M. Majewski, op. cit., s. 318. Według Borysa Lewyćkiego były to dwie sotnie liczące czterystu ludzi (B. Lewyćkyj, op. cit., s. 85). Podobnie podają R. Torzecki, op. cit.; s. 253 oraz J. Krzyżanowski, op. cit., s. 529. O udziale ULS w działaniach w Kampinosie, zob.: J. Kirchmayer, op. cit., zał. nr 34, s. 553.

[26] Drugi batalion 34. pułku liczył w 1943 roku 253 ludzi, natomiast III batalion – 280 szeregowców i oficerów. Miejsce Wichmanna zajął 2 września Mjr.d.SchP. Nachtwey (wcześniej dowódca III batalionu), vide: AAN, MA T-175, rol. 8, kl. 2509158; T-311, rol. 218, kl 475; J. Gdański, op. cit., s. 221 oraz The German Police, red. A. Munoz, Bayside 1997, s. M22-23.

[27] Tarcze naramienne ROA naszywały na ramieniu również inne oddziały rosyjskie, wśród których mozna wymienić pułki kozackie służące Wehrmachcie lub kawalerzystów z Kosaken Brigade Schreiber - a przez to błędnie utożsamiani z „własowcami” .

[28] W skład dywizji weszli ochotnicy z rozformowanych: 308., 601., 605., 618., 628., 630., 654., 663., 666., 675., 681. batalionów Osttruppen oraz 582., 621. i 752. dywizjonów artylerii Osttruppen, vide:  S. Drobiazko, Russkaja Oswobodzitielnaja Armija, Moskwa 1998, s. 39-41 oraz J. Hoffmann, Rosyjscy sojusznicy Hitlera. Własow i jego armia, Warszawa 2008 [nieudolne tłumaczenie Die Geschichte der Wlassow Armee, Freiburg iB. 1984, 2003], s. 64-67.

[29] Dywizję tworzyli żołnierze 427., 600., 642., 667., 851. Ostbatalionów oraz III/1604. (III/714.) pgren oraz 851. batalionu sapersko—budowlanego, vide; S. Drobiazko, op. cit., s. 39-40 oraz J. Hoffmann, op. cit., s. 70-71.

[30] AAN, MA T-78, rol. 432, kl. 6404238 oraz S. Drobiazko, op. cit., s. 42.

[31] Brygada liczyła od 1.400 do 7.000 ludzi i miała posiadać na uzbrojoniu 1.200 niemieckich karabinków szturmowych Sturmgewehr 44 oraz 2400 Panzerfaustów, vide: S. Drobiazko, op. cit., s. 41 oraz J. Hoffmann, op. cit., s. 77-78.

[32] S. Drobiazko, op. cit., s. 42-44 oraz J. Hoffmann, op. cit.,

Dodano: 2014-07-30


Gospodarka Wojenna: XX wiek - darmowy PDF

Przypominamy i zachęcamy do pobierania e-wydania specjalnego Magazynu Historycznego „Mówią wieki”: Gospodarka Wojenna: XX wiek (nr 1/2021)„Gospodarka Wojenna: XX...

Więcej

Dodano: 2022-07-15


OBY BÓG GO PRZEKLĄŁ!

16 lipca 1212 roku - W poniedziałek w pełnym rynsztunku i porządku wyszliśmy w Imię Pańskie do walki za wiarę katolicką – opis bitwy pod Las Navas król Kastylii Alfons VIII. Droga...

Więcej

Dodano: 2022-07-14


WOJNY POLAKÓW tom 4

Epopeja armii gen. Władysława Andersa, utworzonej początkowo głównie z syberyjskich zesłańców – ofiar sowieckiego NKWD, to wciąż jeden z ważniejszych tematów historii...

Więcej

Dodano: 2022-06-21


Wieś – Dwór – Miasteczko Historia zapisuje – Muzeum Wsi Lubelskiej opowiada

Redakcja “Mówią wieki“ ma przyjemność zapowiedzieć wyjatkowe wydawnictwo Muzeum Wsi Lubelskiej pt. “Wieś – Dwór – Miasteczko Historia zapisuje –...

Więcej

Dodano: 2021-12-02


Semantyka historyczna. Narzędzie opisu historii czy narzędzie polityki?

Historia lęku na pograniczu polsko-czeskim. Pomówienia to nie tylko problem obecnych czasów. Rozwijał się i doprowadzał do tragedii już przed wiekami. Dziś kojarzony jest z utratą...

Więcej

Dodano: 2021-09-17


Nowy dodatek

Szanowni czytelnicy, w marcowym wydaniu „Mówią wieki” rozpoczęliśmy publikację nowego cyklu 12 dodatków edukacyjnych na temat dziejów gospodarczych Polski i...

Więcej

Dodano: 2021-03-15


Polskie drogi nad Dunaj

Dzisiejszą emigrację polską kojarzymy przede wszystkim z Irlandią, Wielką Brytanią, Niemcami i innymi krajami UE. Tę sprzed dziesięcioleci – z XX w., a także z XIX w. – ze znacznie...

Więcej

Dodano: 2020-12-10


KONKURS ’II RP BILANS OTWARCIA“

Szanowni Państwo, już dziś zaczynamy rozpoczynamy konkurs pt. II RP - Bilans otwarcia“! Czujność i szybkość, pozwolą wam wygrać 1️⃣Nagroda Galaxy Tab s5e (z roczną gwarancją) + Prenumerata...

Więcej

Dodano: 2019-12-18


BOHATER WRZEŚNIA #10 WIKTOR THOMMÉE

Gdy 1 września 1939 roku Niemcy zaatakowali Polskę, był jednym z 83 generałów brygady w służbie czynnej i dowodził grupą operacyjną w składzie Armii „Łódź”. Po ucieczce...

Więcej

Dodano: 2019-09-27


BOHATER WRZEŚNIA #9 STEFAN STARZYŃSKI

Starzyński urodził się w Warszawie 19 sierpnia 1893 roku, jednak dzieciństwo i młodość spędził w Łowiczu, gdzie jako 12-letni chłopiec wziął udział w strajku uczniowskim w czasie rewolucji 1905...

Więcej

Dodano: 2019-09-17


BOHATER WRZEŚNIA #8 STANISŁAW SKALSKI

Pilot, generał brygady, as myśliwski podczas drugiej wojny światowej. Urodził się w Kodymie koło Odessy na Ukrainie. Po powrocie do Polski w 1918 roku jego rodzina osiadła w Dubnie na Wołyniu. Tam...

Więcej

Dodano: 2019-09-12


BOHATER WRZEŚNIA #7 WŁADYSŁAW RAGINIS

Władysław Raginis, obrońca Wizny jest kolejnym bohaterem nominowanym do tytułu “Bohatera Września 39.“ Władysław Raginis urodził się 3 lipca (choć podaje się także datę 27 czerwca)...

Więcej

Dodano: 2019-09-09


BOHATER WRZEŚNIA #6 Stanisław Maczek

Generał Stanisław Maczek, ojciec polskiej broni jest kolejnym bohaterem nominowanym przez redakcję "Mówą Wieki" do tytułu "Bohater Września 39." Stanisław Maczek wywodził się z rodziny...

Więcej

Dodano: 2019-09-06


BOHATER WRZEŚNIA #5 ZAŁOGA WESTERPLATTE

70. rocznica wybuchu II Wojny Światowej to doskonała okazja, żeby przypomnieć bohatera zbiorowego naszego plebiscytu na “bohatera Września 39. Bohaterskich Obrońców Westerplatte...

Więcej

Dodano: 2019-08-30


BOHATER WRZEŚNIA #4 STANISŁAW LORENTZ

Stanisław Lorentz jest czwartą osobą nowminowaną do tytułu “Bohatera Wrzesnia 39“. Stanisław Lorentz przyszedł na świat 28 kwietnia 1899 roku w Radomiu w rodzinie wybitnie...

Więcej

Dodano: 2019-08-27


BOHATER WRZEŚNIA #3 Tadeusz Kutrzeba

Autor planu bitwy nad Bzurą, Tadeusz Kutrzeba jest kolejnym bohaterem, nominowanym przez redakcję Mówią Wieki do tytułu “Bohatera Września 39“  Tadeusz Kutrzeba urodził się...

Więcej

Dodano: 2019-08-22


BOHATER WRZEŚNIA #2 Franciszek Kleeberg

Szanowni Państwo, z okazji 80 rocznicy wybuchu II wojny światowej, redakcja “Mówią Wieki“ postanowiła, poprzez organizacje plebiscytu “Bohater września...

Więcej

Dodano: 2019-08-19


BOHATER WRZEŚNIA #1 Jan Grudziński

Szanowni Państwo, z okazji 80 rocznicy wybuchu II wojny światowej, redakcja “Mówią Wieki“ postanowiła, poprzez organizacje plebiscytu “Bohater września...

Więcej

Dodano: 2019-08-13


OD REDAKCJI (6/2019)

W kwietniu spłonęła katedra Notre Dame w Paryżu. Niektórzy zaczęli się zastanawiać, czy jest to jakaś nowa forma terroryzmu, dla innych był nadprzyrodzony znak mający zwrócić uwagę na...

Więcej

Dodano: 2019-06-13


Pieniądz i społeczeństwo -odc 5

Przedstawiamy piąty odcinek serii “Pieniądz i społeczeństwo na ziemiach polskich“ realizowany wspólnie z Narodowym Bankiem Polski. Mikołaj Malinowski pisze o tym “Czy...

Więcej

Dodano: 2019-05-13


OD REDAKCJI (5/2019)

Polak, Węgier dwa bratanki − od tego należałoby zacząć ten wstęp. Potem wypada wspomnieć o związkach polsko-węgierskich w okresie wczesnopiastowskim, o Ludwiku Węgierskim, Jadwidze, Stefanie...

Więcej

Dodano: 2019-05-09


OD REDAKCJI (4/2019)

Kto i kiedy przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy − to częste pytanie zadawane uczniom szkół podstawowych. Kto, to oczywiste – Zygmunt III Waza, którego...

Więcej

Dodano: 2019-04-18


OD REDAKCJI (3/2019)

Wiele lat temu, w epoce gierkowskiej, chodziłem do szkoły podstawowej przy ul. Wawelskiej w Warszawie. Jej położenie było strategiczne, bo na drodze z lotniska na Okęciu do centrum miasta (od 1974...

Więcej

Dodano: 2019-03-19


Prośba o przekazanie 1%

Szanowni Państwo, zwracamy się do Państwa z prośbą o pomoc dla syna jednego z redaktorów miesięcznika “Mówia wieki“ Mikołaj ma autyzm atypowy, powiązany z silnymi...

Więcej

Dodano: 2019-03-07


OD REDAKCJI (2/2019)

Elekcja 1632 roku przebiegła bez większych zawirowań. Nie było rozpadu koła elekcyjnego, jak w czasie elekcji Zygmunta III; skończyło się wtedy na wojnie domowej. Jedynym realnym kandydatem był syn...

Więcej

Dodano: 2019-02-13


OD REDAKCJI (1/2019)

Smoleńsk raz po raz pojawia się na kartach historii Polski. W ostatnim stuleciu w kontekście tragicznym, to przecież w nieodległym od miasta katyńskim lesie NKWD wymordowało część internowanych w...

Więcej

Dodano: 2019-01-09


OD REDAKCJI (12/2018)

Zamykając rocznik 2018 Magazynu Historycznego „Mówią wieki”, nie sposób uciec od refleksji nad dziejami popularyzacji historii w ostatnich 60 latach dziejów Polski....

Więcej

Dodano: 2018-12-11


OD REDAKCJI (11/18)

Nie od razu Polskę zbudowano! Zdjęcia z warszawskiego Krakowskiego Przedmieścia i jego najbliższych okolic utrwaliły się w naszej świadomości jako obraz wydarzeń z 11 listopada 1918 roku. Ale...

Więcej

Dodano: 2018-11-26


OD REDAKCJI (10/18)

Przynajmniej od połowy wieku XVII, a więc od czasu, gdy Rzeczpospolita znalazła się na równi pochyłej prowadzącej od wielkości ku upadkowi, oczy Polaków wielokrotnie zwracały się na...

Więcej

Dodano: 2018-10-10


OD REDAKCJI (9/18)

Tematyka wrześniowych numerów czasopism popularnonaukowych poświęconych historii jest z reguły łatwa do przewidzenia. 1 września to rocznica wybuchu drugiej wojny światowej, więc jeśli nie...

Więcej

Dodano: 2018-09-20


OD REDAKCJI NUMER SPECJALNY (1/2018)

Społeczna pamięć o historii utrwala chwile największych triumfów i klęsk w dziejach narodu. Kształtują ją bardziej artyści niż uczeni historycy. W Polsce szczególną rolę w budowaniu...

Więcej

Dodano: 2018-08-27


OD REDAKCJI (8/18)

W XX wieku sierpień okazał się bardzo ważnym miesiącem. Miały wtedy miejsce różne wydarzenia, które odmieniały bieg naszych dziejów. W 1920 roku powstrzymaliśmy prącą na...

Więcej

Dodano: 2018-08-09


OD REDAKCJI (7/18)

Dzieje wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej z niejednego młodocianego pasjonata przeszłości uczyniły profesjonalnego historyka. Trudno się temu dziwić, skoro przez całe dziesięciolecia głównym...

Więcej

Dodano: 2018-07-08


OD REDAKCJI (6/18)

Na początku był jazz. To, co w międzywojniu było muzyką rozrywkową graną w tanecznych lokalach, w pierwszej dekadzie komunizmu stało się symbolem amerykańskiego imperializmu. Granie i słuchanie...

Więcej

Dodano: 2018-06-11


OD REDAKCJI (5/18)

Zimna wojna toczyła się nie tylko na polach bitew i przy dyplomatycznych stołach. O walkach w Korei, Wietnamie i innych krajach tzw. Trzeciego Świata wiemy dużo. Nieco mniej wiadomo o kulisach...

Więcej

Dodano: 2018-05-06


OD REDAKCJI (4/18)

Większości Polaków 30 kwietnia kojarzy się z dość bolesną koniecznością - to ostatni dzień, w którym można złożyć PIT bez narażania się na represje ze strony fiskusa. Ciekawe, czy 30...

Więcej

Dodano: 2018-04-09


OD REDAKCJI (3/18)

Wiek XVIII to dla Rzeczypospolitej epoka upadku politycznego i ubezwłasnowolnienia na arenie międzynarodowej. Zniszczeniom i stratom kataklizmów wojennych drugiej połowy poprzedniego...

Więcej

Dodano: 2018-03-12


OD REDAKCJI (2/18)

Na początku XVII wieku w Anglii doszło do zmian panującej dynastii. Następcą bezdzietnej Elżbiety I Tudor został król Szwecji Jakub VI Stuart. Tym samym Anglia i Szkocja zostały połączone...

Więcej

Dodano: 2018-02-13


OD REDAKCJI (1/18)

Łazienki Królewskie są jednym z symboli Warszawy. Każdemu Polakowi kojarzą się z ostatnim królem Rzeczypospolitej Stanisławem Augustem, nocą listopadową i nieudaną próbą...

Więcej

Dodano: 2018-01-10


OD REDAKCJI 12/17

Bóg mi powierzył honor Polaków, jemu go tylko oddam - według Ludwika Kickiego miały to być ostatnie słowa Józefa Poniatowskiego. Kicki, adiutant księcia, towarzyszył mu do...

Więcej

Dodano: 2017-11-19


OD REDAKCJI (11/17)

Poranne wydanie “Kuriera Warszawskiego“ z 8 października 1997 roku różniło się od innych. Na pierwszej stronie nie zamieszczano reklam. Każdy, kto wziął gazetę do ręki,...

Więcej

Dodano: 2017-11-10


„Legenda o św. Wojciechu z drzwi gnieźnieńskich”

 Poznaj człowieka, który zmienił bieg historii.„Legenda o św. Wojciechu z drzwi gnieźnieńskich” to nowy projekt Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie,...

Więcej

Dodano: 2017-11-09


Konkurs NBP dla młodzieży

Chodzisz do gimnazjum lub szkoły średniej i interesujesz się finansami? Napisz pracę na temat oszczędzania albo odpowiedzialnego zadłużania się i wygraj cenne nagrody. Czekamy na Twoje pomysły do...

Więcej

Dodano: 2016-10-01


Nekrolog

Z wielkim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci 3 maja br.   PROF. DR. HAB. JANUSZA TAZBIRA członka rady redakcyjnej Magazynu Historycznego „Mówią wieki”.   Był...

Więcej

Dodano: 2016-05-09


Laureaci konkursów styczniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów styczniowych u dołu niniejszego okienka Aktualności. Rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez: Gutek Film, Wydawnictwo Marek...

Więcej

Dodano: 2016-02-09


„Memento” – film animowany na Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu

27 stycznia, w rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Z tej okazji Europejska...

Więcej

Dodano: 2016-01-22


PRENUMERATA 2016

SZANOWNI PRENUMERATORZY „MÓWIĄ WIEKI”! Informujemy, że Magazyn Historyczny „Mówią wieki” nie otrzymał dofinansowania z budżetu państwa do prenumeraty szkolnej...

Więcej

Dodano: 2016-01-20


Muzeum Marzeń – literacka ‌i muzyczna podróż po galerii malarstwa

Łączący malarstwo, literaturę, muzykę i teatr projekt „Muzeum Marzeń” to nowe spojrzenie na dzieła dawnych mistrzów. Osiem spektakli w reżyserii Jacqueline Kornmüller...

Więcej

Dodano: 2016-01-15


Laureaci konkursów grudniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów grudniowych u dołu niniejszego okienka Aktualności. Rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa: Rebis i RM.  ...

Więcej

Dodano: 2016-01-02


PEWNE JAK W BANKU

Pewne jak w banku. Historia zabezpieczeń bankowych.  Rozpoczynamy publikację cyklu pt. „Pewne jak w banku. Historia zabezpieczeń bankowych”, który ukazywać się będzie na...

Więcej

Dodano: 2015-12-28


„Podlasie 1941: Pogromy. Leczenie polskiej pamięci”

Ośrodek „Karta” i Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zapraszają na debatę „Podlasie 1941: Pogromy. Leczenie polskiej pamięci” Po wybuchu wojny...

Więcej

Dodano: 2015-12-10


Laureaci konkursów listopadowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów listopadowych u dołu niniejszego okienka Aktualności. Rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa: Rebel, RM oraz Iskry....

Więcej

Dodano: 2015-12-05


Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Gra o świat: w stronę nowej Jałty?

Konferencja nawiązuje do przypadającej w lutym 2015 roku 70. rocznicy spotkania Wielkiej Trójki w Jałcie. Miejsce tego spotkania – Krym – jest miejscem z dzisiejszej perspektywy...

Więcej

Dodano: 2015-12-04


Wystawa o węgierskim bohaterze narodowym

W Muzeum Historycznym w Legionowie odbywa się wystawa czasowa Z Bogiem za ojczyznę i Wolność. O Franciszku II Rakoczym bohaterze Węgier. Na wystawie możemy dowiedzieć się faktów związanych z...

Więcej

Dodano: 2015-12-03


Konferencja naukowa „Porządek publiczny i bezpieczeństwo w okupacyjnej Warszawie”

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie zaprasza na konferencję naukową „Porządek publiczny i bezpieczeństwo w okupacyjnej Warszawie”. Sesja odbędzie się w czwartek, 26...

Więcej

Dodano: 2015-11-26


Wystawa „Dybuk. Na pograniczu dwóch światów”

„Dybuk“, to pojęcie wywodzące się z żydowskiej mistyki i żydowskich wierzeń ludowych. Jest to złośliwa (lub nieszczęśliwa) dusza, która wiąże się z żyjącymi przejmując ich...

Więcej

Dodano: 2015-11-19


Wykład prof. Glyna Harpera

Ambasada Nowej Zelandii i Muzeum Wojska Polskiego pragnie zaprosić na wykład prof. Glyna Harpera, pt. New Zealand and the First World War in Photographs, który odbędzie się 26 listopada 2015...

Więcej

Dodano: 2015-11-19


Wystawa „Fajans pomorski w XVIII w.”

Wystawa „Fajans pomorski w XVIII w.”, będzie prezentacją ponad 60 talerzy, mis oraz waz fajansowych wykonanych w lokalnych warsztatach garncarskich między innymi Gdańska, Elbląga,...

Więcej

Dodano: 2015-11-16


MORSKIE KADRY - Filmowe Spotkania Marynistyczne

Na ekranie pojawią się morskie epizody sprzed dziesięciu, a nawet pięćdziesięciu lat, zachowane w archiwum TVP Gdańsk. Losy okrętów, statków, ich załóg i...

Więcej

Dodano: 2015-11-16


Kacper Ryx i Król Żebraków na Wspieram.to

Kacper Ryx i Król Żebraków to łotrzykowska gra planszowa oparta na motywach cyklu powieściowego autorstwa Mariusza Wollnego o XVI-wiecznym krakowskim detektywie Kacprze Ryksie....

Więcej

Dodano: 2015-11-11


ENIGMA – zwiastun cywilizacji cyfrowej

10 listopada, FWPN, ul. Zielna 37 w Warszawie, V p.   Program 10.00 Otwarcie konferencji prof. dr hab. Krzysztof Miszczak, Dyrektor FWPN 10.10 Wystąpienie dr Adam Bodnar, Rzecznik Praw...

Więcej

Dodano: 2015-11-09


10. PRZYSTANEK NIEPODLEGŁOŚĆ

Kryminalna gra miejska „Tajemnica skrytki” oraz gra „Drogi do wolności” będą głównymi wydarzeniami Przystanku Niepodległość 11 listopada br. Gra kryminalna,...

Więcej

Dodano: 2015-11-09


VII Koncert Niepodległości „Rok 1980”

11 listopada 2015 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego odbędzie się VII Koncert Niepodległości, pt. „Rok 1980”. W repertuarze Koncertu znajdą się utwory towarzyszące Polakom przez całą...

Więcej

Dodano: 2015-11-09


DARMOWY LISTOPAD 2015 W REZYDENCJACH KRÓLEWSKICH MUZEUM PAŁACU KRÓLA JANA III W WILANOWIE

Wystawa czasowa „Wokół herbaty, kawy i czekolady”: prezentujemy wilanowską kolekcję ceramiki – niezwykle cenne i rzadkie przedmioty z czerwonej i czarnej kamionki. Dostępny...

Więcej

Dodano: 2015-11-05


DARMOWY LISTOPAD 2015 W REZYDENCJACH KRÓLEWSKICH - ZAMEK KRÓLEWSKI W WARSZAWIE

ZWIEDZANIE W dniach 3 – 29 listopada oferujemy bezpłatny wstęp na następujące ekspozycje stałe: Trasa Zamek (Apartament Wielki i Królewski, Galeria Czterech Pór Roku,...

Więcej

Dodano: 2015-11-05


Darmowy listopad w Łazienkach Królewskich „Poznaj Królewskie Kolekcje”

Wolny wstęp do obiektów poniedziałek 11:00 – 18:00             wtorek – niedziela 09:00 – 18:00 200...

Więcej

Dodano: 2015-11-05


Darmowy listopad w Łazienkach Królewskich „Poznaj Królewskie Kolekcje”

Wolny wstęp do obiektów poniedziałek 11:00 – 18:00             wtorek – niedziela 09:00 – 18:00 200...

Więcej

Dodano: 2015-11-05


„NA PIERWSZEJ LINII – SPOTKANIA Z POLSKIMI FOTOGRAFAMI WOJENNYMI”

W ramach cyklu spotkań z najwybitniejszymi polskimi fotografami wojennymi, w przyszły wtorek, 3 listopada będziemy gościć laureata World Press Photo, Wojciecha Grzędzińskiego, który...

Więcej

Dodano: 2015-11-03


Darmowy listopad w 4 Muzeach Rezydencjach Królewskich

  Już po raz czwarty rezydencje królewskie: Zamek Królewski na Wawelu, Zamek Królewski  w Warszawie, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie i Muzeum...

Więcej

Dodano: 2015-11-03


Laureaci konkursu wrześniowego

Laureaci konkursów wrześniowych Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów sierpniowych. Odsłony sierpniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego...

Więcej

Dodano: 2015-10-30


„ZIEMIA OBIECANA. MIASTO I NOWOCZESNOŚĆ” W MHP

„Ziemia obiecana. Miasto i nowoczesność” to tytuł narracyjnej wystawy czasowej przygotowanej przez Muzeum Historii Polski, którą można zobaczyć do 6 grudnia 2015 roku w...

Więcej

Dodano: 2015-10-29


Muzeum Polskie w Rapperswilu

Zapraszamy serdecznie do Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie w dniu 21 października 2015r (środa) o godz. 10.00 na sesję naukową „Zbiory z Muzeum Narodowego Polskiego w...

Więcej

Dodano: 2015-10-15


Wokół Witkiewiczów - w setną rocznicę śmierci Ojca i sto trzydziestą rocznicę urodzin Syna

Serdecznie zapraszamy 14-16 października na Międzynarodową Konferencję Witkiewiczowską, która odbędzie się w Muzeum Tatrzańskim im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. 16 października...

Więcej

Dodano: 2015-10-13


Zdumiewające zabytki z czasów przed Aleksandrem Wielkim

Po raz pierwszy w Polsce! W czwartek 8 października poznańscy archeolodzy zapraszają na otwarcie ekspozycji unikalnych zabytków z terenów historycznej Macedonii. Od godziny 18.00...

Więcej

Dodano: 2015-10-08


Imprezy i wydarzenia z okazji 40-lecia Muzeum Miasta Łodzi

 Wystawa czasowaDziedzictwo dwóch kulturKolekcja rodziny Poznańskich z Muzeum Polskiego w Rapperswilu9 października 2015 r. - 14 lutego 2016 r.Miejsce: Galeria Wystaw CzasowychMuzeum...

Więcej

Dodano: 2015-10-08


Targi Dziedzictwo - ochrona dorobku narodowego

Już wkrótce rozpocznie się unikatowe w skali kraju wydarzenie - III Targi Konserwacji i Restauracji Zabytków oraz Ochrony, Wyposażenia Archiwów, Muzeów i Bibliotek...

Więcej

Dodano: 2015-10-06


Społeczeństwo zaraz po wojnie

Chaos, nędza, masowe repatriacje, powszechny strach przed Armią Czerwoną, ale też powrotem Niemców, szerzący się bandytyzm, szabrownictwo, samosądy, pogromy – to wstrząsający obraz...

Więcej

Dodano: 2015-10-06


Wyniki konkursów sierpniowych i wrześniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów sierpniowych. Odsłony sierpniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-09-17


Z Orłem Białym przez wieki. Symbol władców, państwa i narodu

Muzeum Niepodległości w Warszawie zaprasza na wernisaż wystawy Z Orłem Białym przez wieki. Symbol władców, państwa i narodu. Jest to nowa odsłona wystawy otwartej w 2007 roku, która...

Więcej

Dodano: 2015-09-10


VIII Festiwal Wawel o zmierzchu

Po raz ósmy wawelskie dziedzińce arkadowy i Batorego będą rozbrzmiewać muzyką, główny akcent festiwalu został położony na twórczość kompozytorów polskich: Chopina,...

Więcej

Dodano: 2015-08-17


Dulag 121 – rocznica pierwszego transportu wypędzonych

 Obóz przejściowy Durchgangslager 121 (w skrócie Dulag 121) przeznaczony był dla ludności cywilnej wypędzonej z Warszawy w trakcie trwania i po Powstaniu Warszawskim. Od 6 VIII...

Więcej

Dodano: 2015-08-11


Wystawa czasowa 13 sierpnia – 10 października 2015

W Zamku Królewskim na Wawelu od 13 sierpnia będzie otwarta dla zwiedzających wystawa czasowa zainspirowaną legendą o smoku wawelskim. „Dwa oblicza smoka” to podróż przez...

Więcej

Dodano: 2015-08-11


Nowa wystawa na dziedzińcu Zamku Królewskiego

Wystawa „Zimna wojna. Krótka historia podzielonego świata” została przygotowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie w związku z 20. rocznicą zjednoczenia...

Więcej

Dodano: 2015-08-04


Muzeum Śląskie zaprasza na wyjątkowe spotkanie z Górnym Śląskiem

   Skomplikowana historia Górnego Śląska i pokręcony przekaz z pogranicza – tak najkrócej można opisać wystawę „Światło historii. Górny Śląsk na...

Więcej

Dodano: 2015-08-03


Obchody 71. rocznicy powstania

Dziś 71. rocznica wybuchu powstania warszawskiego. Z tej okazji w stolicy przez cały dzień obywać się będą oficjalne obchody, jak składanie wieńców przy pomnikach czy uroczyste przemarsze....

Więcej

Dodano: 2015-08-01


Festiwal Światła – od 2 sierpnia w Łazienkach Królewskich

Tradycyjna muzyka chińska, w tym koncerty „Instrumentów osobliwych wyspy szczęśliwe” oraz „Medytacje fletowe na Wschodzie i Zachodzie”, a także...

Więcej

Dodano: 2015-08-01


Dwie wystawy Muzeum Narodowego w Gdańsku

I. Wystawa pt. Jacek Piotrowski. Miasto ­ ludzie – auta. 1984 – 93 Termin: 11.07.2015 – 30.08.2015 Miejsce: Muzeum Narodowe w Gdańsku/ Gdańska Galeria Fotografii (Zielona...

Więcej

Dodano: 2015-07-01


Muzeum Historii Polski w Google Open Gallery

Aż trzy wystawy Muzeum Historii Polski można oglądać od 30 czerwca 2015 r. na bezpłatnej aplikacji Google Open Gallery. Muzeum Historii Polski jest pierwszą polską instytucją, która tworzy...

Więcej

Dodano: 2015-07-01


Konkurs Bohaterowie drugiego planu

Warsztaty filmowe czas zacząć! Młodzież z kilku miejscowości z całego kraju już 1 lipca wyruszy do Łódzkiej Szkoły Filmowej na warsztaty filmowe. Pośród miejscowości, z...

Więcej

Dodano: 2015-07-01


Laureaci konkursów czerwcowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów czerwcowych. Odsłony czerwcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-06-30


Cisi bohaterowie, żywa pamięć w Polin

Cisi bohaterowie, żywa pamięć – spotkanie i pokaz filmu „Akta Grüningera” 04.07.2015 (sobota) godz. 16.30‐18.30 Jak ratowanie Żydów w czasie II wojny światowej jest...

Więcej

Dodano: 2015-06-30


Badania w siedzibie NKWD i UB

We wtorek 23 czerwca Instytut Pamięci Narodowej przeprowadził badania georadarem wszystkich pomieszczeń piwnicznych w budynku przy ul. Strzeleckiej 8 w Warszawie (dawnej siedziby NKWD i UB) oraz...

Więcej

Dodano: 2015-06-25


Jan Długosz i jego czasy

Zapraszamy na wystawę poświęconą Jananowi Długoszowi. Wystawa w Muzeum Ziemi Wielunskiej w dniach 17 V - 31 VIII 2015 r. W związku z 600. rocznicą urodzin księdza Jana Długosza, wybitnego...

Więcej

Dodano: 2015-06-24


VIII edycja konkursu „Książka historyczna roku”

Instytut Pamięci Narodowej, Telewizja Polska i Polskie Radio ogłaszają ósmą edycję konkursu „Książka Historyczna Roku”, którego celem jest popularyzowanie dziejów...

Więcej

Dodano: 2015-06-20


Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich

W Muzeum Narodowym w Warszawie można podziwiać od dziś do 9 sierpnia najcenniejsze zabytki sztuki japońskiej z państwowych zbiorów polskich. Wystawa prezentuje obiekty z...

Więcej

Dodano: 2015-06-18


Słowianie w Lądzie nad Wartą

Bardzo mokry weekend (6-7 VI) w Lądzie nad Wartą! Tak, ale przy słonecznej pogodzie. Za to zabawa w średniowiecznym grodzie oraz piknik naukowy w klasztorze upłyną pod znakiem rzecznej tematyki....

Więcej

Dodano: 2015-06-02


XXV-lecie reaktywacji Zakonu Maltańskiego w RP

XXV-lecie nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Suwerennym Zakonem Maltańskim a Rzeczpospolitą Polską Jubileuszowy Maltański koncert Charytatywny Filharmonia Narodowa Warszawa 15 VI...

Więcej

Dodano: 2015-06-01


European Heritage Label dla Konstytucji 3 V 1791 roku

W dniu 3 czerwca 2015 r. przed pałacem Raczyńskich w Warszawie (ul. Długa 7) odbędzie się uroczyste odsłonięcie tablicy informującej o przyznaniu Znaku Dziedzictwa Europejskiego (European Heritage...

Więcej

Dodano: 2015-06-01


Laureaci konkursów majowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów majowych. Odsłony majowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-05-31


Archiwa państwowe w 2014 roku

Sprawozdanie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, złożone dziś Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego, informuje, że w 2014 r. archiwa państwowe prowadziły rozległe prace nad...

Więcej

Dodano: 2015-05-28


Fala za falą. PMW 1939-1945

Fala za falą. Życie codzienne na okrętach Polskiej Marynarki Wojennej w okresie II wojny światowej DSH - 26.05.2015 - 28.06.2015 Na wystawie w Domie Spotkań z Historią (ul. Karowa 20)...

Więcej

Dodano: 2015-05-27


Zwycięzcy Wydarzeń Historycznych Roku 2014

„Krakowscy Wyklęci”, „Projekt: Pilecki” oraz otwarcie Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach to tegoroczni zwycięzcy Plebiscytu Wydarzenie Historyczne Roku. Uroczysta...

Więcej

Dodano: 2015-05-26


II przegląd filmów propagandowych - Gdańsk

Muzeum II Wojny Światowej zaprasza na II przegląd filmów propagandowych, który odbędzie się w dniach 20 – 22 maja 2015 r. (środa–piątek) w Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku...

Więcej

Dodano: 2015-05-17


Od Ibrahima ibn Jakuba do Anielewicza 6

Już w maju naukowcy z całego świata przyjadą do Warszawy na zaproszenie Muzeum POLIN i Żydowskiego Instytutu Historycznego, by dyskutować o historii i kulturze polskich Żydów. Podczas...

Więcej

Dodano: 2015-05-10


Nekrolog

Z wielkim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci 3 maja br.   PROF. DR. HAB. JANUSZA TAZBIRA członka rady redakcyjnej Magazynu Historycznego „Mówią wieki”.   Był...

Więcej

Dodano: 2015-05-09


Przesuwanie Polski - wystawa w Muzeum Historii Polski

Muzeum Historii Polski z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej przygotowało wystawę Przesuwanie Polski. Ziemie Zachodnie i Północne 1945–1948. Koniec drugiej wojny...

Więcej

Dodano: 2015-05-08


Laureaci konkursów kwietniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów kwietniowych. Odsłony kwietniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-04-30


Finał finałów WoT

W niedzielę ściągali do Warszawy z całego świata entuzjaści komputerowych pojedynków broni pancernej na Wielki Finał Mistrzostw Świata World of Tanks (The Grand Finals 2015). Drugi i ostatni...

Więcej

Dodano: 2015-04-26


Pierwszy dzień WoT Grand Finals 2015

Dwanaście najlepszych na świecie drużyn World of Tanks stanęło do walki, aby przejąć tytuł z rąk ubiegłorocznych mistrzów, Natus Vincere i wrócić z „tarczą” czy może w...

Więcej

Dodano: 2015-04-25


Wykład Kwatery za Styksem…

Najbliższy wykład: Kwatery za Styksem… Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Jego rola w historii Warszawy i dziejach Polski. (środa, 29 kwietnia 2015; godz. 18.00 w Audytorium Jana Nowaka...

Więcej

Dodano: 2015-04-24


Pamiętamy 1915

Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne zaprasza na krakowskie obchody rocznicowe w stulecie ludobójstwa dokonanego na Ormianach na terenie Imperium Osmańskim 25 kwietnia (sobota)godz....

Więcej

Dodano: 2015-04-23


Pojutrze World of Tanks The Grand Finals 2015

Mistrzostwa Świata World of Tanks The Grand Finals 2015 odbędą się w najbliższy weekend, 25 - 26 kwietnia 2015, hala Expo XXI przy ul. Prądzyńskiego w Warszawie. W sobotę drzwi dla...

Więcej

Dodano: 2015-04-23


Ossendowski. Podróż przez życie

Zysk i S-ka Wydawnictwo oraz Księgarnia Fundacja Pomocy Bibliotekom Polskim serdecznie zapraszają na spotkanie z Witoldem Michałowskim autorem książki “Ossendowski. Podróż przez...

Więcej

Dodano: 2015-04-22


The Grand Finals World of Tanks 2015 w Warszawie

Warszawa, 22 kwiecień 2015 — Już w najbliższy weekend najlepsze drużyny eSportowe w World of Tanks z całego świata pojawią się w Warszawie, aby rywalizować przed publicznością na żywo o tytuł...

Więcej

Dodano: 2015-04-22


Polacy w Argentynie

Biblioteka Publiczna im. Zygmunta Jana Rumla w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy oraz Stowarzyszenie Polsko-Argentyńskie zapraszają na spotkanie: Polacy w Argentynie. Odbędzie się ono w...

Więcej

Dodano: 2015-04-17


Konferencja „O Ziemię Naszą, Nie Waszą”

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (CPRDiP) serdecznie zaprasza na międzynarodową konferencję „O Ziemię Naszą, Nie Waszą” – Myśl polityczna a procesy...

Więcej

Dodano: 2015-04-15


Projekt „Bohaterowie drugiego planu”

Ruszył nowy projekt filmowo-historyczny „Bohaterowie drugiego planu”. Mogą w nim brać udział uczniowie polskich szkół, także poza granicami kraju. Organizatorzy projektu, Muzeum...

Więcej

Dodano: 2015-04-14


O polskich Żydach szeptem i krzykiem: sztuka pamięci

O związkach między kulturą i sztuką a historią i przeszłością oraz o roli, jaką do odegrania w polskiej kulturze pamięci ma Muzeum POLIN, rozmawiać będą z prof. Barbara Kirshenblatt-Gimblett...

Więcej

Dodano: 2015-04-14


O Centralnym Komitecie Żydów w Polsce

Żydowski Instytut Historyczny serdecznie zaprasza na sesję poświęconą Centralnemu Komitetowi Żydów w Polsce. W działalności tej największej po wojnie instytucji żydowskiej odbijają się...

Więcej

Dodano: 2015-04-14


Zapomniana bitwa i wojny światowej

W ramach VI Festiwalu Nauki, Kultury i Przedsiębiorczości w gmachu główny Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku przy ul. Słowackiego 1a w dniu 16 kwietnia br. o godz. 11.00...

Więcej

Dodano: 2015-04-14


Skarby z wrocławskiej obwodnicy

Przełomowe odkrycia, pochodzące z bogato wyposażonych grobów sprzed ponad 2500 lat znalezionych w Domaslawie, będzie można obejrzeć od 10 kwietnia do 30 czerwca br. w poznańskim Muzeum...

Więcej

Dodano: 2015-04-09


Wizyta rodzin świadków katyńskich

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia przy współpracy z MSZ, MON, MKiDN i Radą OPWiM realizuje wraz z rodzinami amerykańskich świadków Katynia projekt upamiętnienia...

Więcej

Dodano: 2015-04-07


Smoleńskie Portrety

Muzeum Historii Polski z inspiracji grona Rodzin Ofiar katastrofy smoleńskiej przygotowuje wystawę plenerową upamiętniającą 5. rocznicę katastrofy. Wystawa przedstawia sylwetki wszystkich...

Więcej

Dodano: 2015-04-05


Wystawa „Zbrodnia Katyńska”

W dniach 10­24 kwietnia 2015 r. wystawa Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Zbrodnia Katyńska” gościć będzie na Rynku Centrum Handlowego „Manufaktura” przy ul. Karskiego 5....

Więcej

Dodano: 2015-04-05


Laureaci konkursów marcowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów marcowych. Odsłony marcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-03-31


Finał II konkursu komiksowego im. Janusza Christy

Wczoraj po południu w Sopocie w Państwowej Galerii Sztuki odbyła się uroczystość wręczenia nagród  w II edycji ogólnopolskiego konkursu na komiks dla dzieci im. Janusza...

Więcej

Dodano: 2015-03-25


„Polonia i Lituania” w Muzeum Wojska Polskiego

Wystawa czasowa cyklu „Polonia i Lituania” w Muzeum Wojska Polskiego 25 III - 26 IV. Cykl „kartonów” przedstawiających Powstanie Styczniowe reprodukowany jest...

Więcej

Dodano: 2015-03-23


21. Festiwal Filmowy „Wiosna Filmów”

21. Festiwal Filmowy WIOSNA FILMÓW odbędzie się w warszawskich kinach Praha i Apolonia. Wyróżnia go mistrzowski repertuar - na WIOŚNIE FILMÓW można zobaczyć filmy, które...

Więcej

Dodano: 2015-03-20


Wirtualna wystawa „Kochanej Mamósi na pamiątkę”

Wirtualna wystawa o dzieciach ocalonych z Zagłady „Kochanej Mamósi na pamiątkę” Jakie były losy dzieci żydowskich w czasie Zagłady? Kto ratował dzieci, które...

Więcej

Dodano: 2015-03-06


Laureaci konkursów lutowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów lutowych. Odsłony lutowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2015-02-28


Intelektualiści u władzy. Od T.G. Masaryka do Havla

Spotkanie inspirowane książką Rozmowy z T.G. Masarykiem. Autorem jest Karel Čapek – jeden z najważniejszych współczesnych czeskich pisarzy, filozof i polityk. Gośćmi spotkania w DSH...

Więcej

Dodano: 2015-02-19


Przegląd „Czeskie Dokumenty Proszę!”

Druga edycja Przeglądu Nowego Czeskiego Filmu Dokumentalnego „Czeskie Dokumenty Proszę!” 20-22 lutego, Warszawa - Kino Muranów, Wrocław - Kino Nowe Horyzonty Czeskie kino...

Więcej

Dodano: 2015-02-19


Książka „Narodowa Demokracja a Żydzi 1918-1929”

Dziś ma miejsce premiera książki Narodowa Demokracja a Żydzi 1918-1929 autorstwa Olafa Bergmanna (Wydawnictwo Poznańskie). Jej tematem jest jeden z najistotniejszych antagonizmów w...

Więcej

Dodano: 2015-02-18


Swięto Tết w Warszawie

Do tej pory kojarzyło się „Tết” mogło kojarzyć się z operacją Wietkongu w 1968 roku i atakiem na ambasadę USA w Sajgonie. Tymczasem w najbliższy weekend świętujemy Lunarny...

Więcej

Dodano: 2015-02-17


Wystawa „Drogi do wyzwolenia” [Routes of Liberation]

Wystawa „Routes of Liberation. European Legacies of the Second World War” [Drogi do wyzwolenia. Europejskie dziedzictwo II wojny światowej]  współtworzona przez Muzeum...

Więcej

Dodano: 2015-02-04


Wystawa „Para – buch! Koła w ruch!”

Muzeum w Rybniku zaprasza od 17 lutego na wystawę „Para – buch! Koła w ruch!”, która składa się z trzech podstawowych elementów: dioram (pt. Satyry kolejowe)...

Więcej

Dodano: 2015-02-04


Lubelski „Dzień Jagielloński”

Fundacja „Via Jagiellonica” zaprasza 7 lutego 2015 (sobota) do Lublina na kolejne spotkanie w ramach cyklu pt. „Dni i Noce Jagiellońskie”. Tym razem zwiedzający zapoznają...

Więcej

Dodano: 2015-02-04


Książki Roku 2014

Znamy już laureatów Nagród Magazynu Literackiego KSIĄŻKI - Książki Roku 2014, Wydawca Roku, Wydarzenie Roku i Człowiek Roku. 3 lutego w Bibliotece Narodowej już po raz trzynasty...

Więcej

Dodano: 2015-02-03


Laureaci konkursów styczniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów styczniowych. Odsłony styczniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego...

Więcej

Dodano: 2015-01-31


Promocja książki „Komuniści przeciwko komunistom”

Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Warszawie zaprasza na prezentację książki „Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie partii komunistycznej w...

Więcej

Dodano: 2015-01-30


Nagrody za badanie serwisu edukacyjnego iPSB

Szanowni czytelnicy Magazynu Historycznego „Mówią wieki” „Mówią wieki” rozpoczyna współpracę z internetowym Polskim Słownikiem Biograficznym - iPSB. W...

Więcej

Dodano: 2015-01-21


600-lecie stosunków polsko-tureckich

Już 15 stycznia w Archiwum Głównym Akt Dawnych (Warszawa, Pałac Raczyńskich, ul. Długa 7) odbędzie się otwarcie wystawy i promocja książki „Poseł w drodze. Stosunki turecko-polskie od...

Więcej

Dodano: 2015-01-12


Powroty. Warszawa 1945

Dom Spotkań z Historią zaprasza na weekendowy cykl pokazów filmowych oraz debatę Powroty. Warszawa 1945. Będziemy prezentować archiwalne materiały i kroniki filmowe poświęcone Warszawie w...

Więcej

Dodano: 2015-01-11


Debata „Mit Galicji”

Mit Galicji. Debata z udziałem Andy Rottenberg, Prof. dr hab. Waldemara Łazugi, Prof. dr hab. Jacka Purchli 14.01.2015 (śr.) godz. 18:00Austriackie Forum Kultury, ul. Próżna 7/9,...

Więcej

Dodano: 2015-01-10


Rozwiązania konkursów grudniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów grudniowych. Odsłony grudniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się u dołu niniejszego okienka Aktualności, zatytułowanego Laureaci...

Więcej

Dodano: 2014-12-17


REFORMY PIENIĄDZA W POLSCE I NA ŚWIECIE

Szanowni Państwo od numeru styczniowego startujemy z nowym cyklem gospodarczo - ekonomicznym pt. “ Reformy pieniądza w Polsce i na świecie“. Cykl będzie dostępny zarówno w...

Więcej

Dodano: 2014-12-16


Debata - nr 10 “Zagłady Żydów“

Debata z okazji premiery 10. numeru rocznika “Zagłada Żydów. Studia i Materiały“11 grudnia, godz. 18.00, sala im. M. Curie-Skłodowskiej, Pałac Staszica, ul. Nowy Świat 72 Do rąk...

Więcej

Dodano: 2014-12-10


Rozwiązania konkursów listopadowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów listopadowych. Raz na dwa tygodnie odsłony listopadowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-11-30


„Mówią wieki” na XXIII Targach Książki Historycznej

Naszych czytelników i sympatyków serdecznie zachęcamy do odwiedzenia redakcyjnego stoiska Magazynu Historycznego „Mówią wieki” (nr 100) na...

Więcej

Dodano: 2014-11-26


Hemar, wieczny tułacz

Przedstawienie „Hemar, wieczny tułacz” w wykonaniu aktora Stanisława Górki zakończy wystawę „Londyn – stolica Polski. Emigracja polska 1940-1990” zorganizowaną...

Więcej

Dodano: 2014-11-25


Verba volant, scripta manent

Być może najstarszy tekst klinowy jaki w tej chwili znajduje się w muzeach na terenie Polski oraz kilkadziesiąt innych zabytków prezentujących umiejętność pisania na przestrzeni tysiącleci,...

Więcej

Dodano: 2014-11-25


250-lecie koronacji Stanisława Augusta

Łazienki Królewskie zapraszają 30 listopada na dzień atrakcji związany z obchodami 250. rocznicy koronacji króla Stanisława Augusta. Odbędą się warsztaty dla dzieci, młodzieży i...

Więcej

Dodano: 2014-11-25


Genealogie Pamięci w Bułgarii.

Europejska Sieć Pamięć i Solidarność oraz Bułgarski Instytut Kultury zapraszają na seminarium z cyklu „Genealogie Pamięci”, które poświęcone będzie praktykom pamięci i studiom...

Więcej

Dodano: 2014-11-24


Odrestaurowanie rzędu „amarantowego”

Rząd „amarantowy”, znajdujący się w Muzeum Okręgowego w Tarnowie, jest przykładem polskiego orientalizmu – czyli zainteresowania Wschodem oraz wpływu Orientu na naszą...

Więcej

Dodano: 2014-11-20


8. Festiwal Filmowy „Pięć Smaków”

Festiwal Filmowy Pięć Smaków to coroczny przegląd kina z Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej - tym razem óśma edycja rozpocznnie się 12 listopada w warszawskich kinach...

Więcej

Dodano: 2014-11-12


ZAGINIONY RAFAEL

Mówią wieki poleca książkę  Zaginiony Rafael. Kulisy największej kradzieży nazistów Robert J. Kudelskiego więcej przeczytasz tutaj

Więcej

Dodano: 2014-11-04


Koncert ku czci Legionów Polskich

Zapraszamy do Gdańska na koncert ku czci Legionów Polskich Polski Chór Kameralny organizuje 8 listopada 2014 roku koncert z okazji 100. rocznicy powstania Legionów Polskich...

Więcej

Dodano: 2014-11-03


Międzynarodowy Festiwal Paderewskiego

Artyści ze Szwajcarii, USA i Polski. Koncerty, panele dyskusyjne, wystawy, pokazy filmów i kursy mistrzowskie. Koncerty i prezentacje w Filharmonii Narodowej, w Muzeum Łazienki...

Więcej

Dodano: 2014-11-03


Sukces „Efektu domina”

Niemiecko-polska koprodukcja “Efekt domina“ w reżyserii Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego - film nad którym redakcja Magazynu Historycznego „Mówią wieki”...

Więcej

Dodano: 2014-11-01


Rozwiązania konkursów październikowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów październikowych. Raz na dwa tygodnie odsłony październikowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-10-31


Wielka Wojna - 100. rocznica

W listopadzie kontynuujemy, trwający od października do grudnia, przegląd filmowy - Wielka Wojna, poświęcony 100. rocznicy wybuchu I wojny światowej. W związku z tym historycznym wydarzeniem,...

Więcej

Dodano: 2014-10-29


Konferencja naukowa „Partia, Państwo, Społeczeństwo”

Instytut Pamięci Narodowej zaprasza na konferencję naukową „Partia, Państwo, Społeczeństwo” zorganizowaną w ramach prac Centralnego Projektu Badawczego „Struktury i działalność...

Więcej

Dodano: 2014-10-29


Wielkie otwarcie wystawy stałej muzeum Polin

Na tę chwilę czekaliśmy przez wiele lat - Polska przestanie wreszcie kojarzyć się li tylko z cmentarzem. Już 28 października zostanie otwarta wystawa stała prezentująca 1000 lat historii...

Więcej

Dodano: 2014-10-26


Malowana wiktoria 500 lat bitwy pod Orszą

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Marzyciele i Rzemieślnicy. Dom innowacji społecznych serdecznie zapraszają na debatę Malowana wiktoria 500 lat bitwy pod Orszą – od...

Więcej

Dodano: 2014-10-24


Malowana wiktoria 500 lat bitwy pod Orszą

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Marzyciele i Rzemieślnicy. Dom innowacji społecznych serdecznie zapraszają na debatę Malowana wiktoria 500 lat bitwy pod Orszą – od...

Więcej

Dodano: 2014-10-23


Życie na przekór. Antysystemowa kontestacja młodzieży

Konferencja naukowa „Życie na przekór. Antysystemowa kontestacja młodzieży w ostatniej dekadzie PRL (1980–1989) – nowe tropy i pytania badawcze” – Warszawa,...

Więcej

Dodano: 2014-10-20


II Buski Konkurs Historyczny

II edycja Buskiego Konkurs Historycznego już ruszyła 1 października ruszył konkurs historyczny pod hasłem: „Polacy na frontach wojennych i dyplomowanych w latach 1914-1918”,...

Więcej

Dodano: 2014-10-20


320. rocznica bitwy pod Hodowem

Fundacja MOSTY przeprowadziła latem tego roku remont pomnika w Hodowie we współpracy z MKiDN, Ambasadą RP w Kijowie oraz Konsulatem Generalnym RP w Łucku. Pomnik został ufundowany na...

Więcej

Dodano: 2014-10-20


Laureaci 30. Warszawskiego Festiwalu Filmowego

W sobotę 18 października 2014 w Multikinie Złote Tarasy ogłoszono werdykty jury konkursowych i wręczono nagrody laureatom 30. Warszawskiego Festiwalu Filmowego. Konkurs Międzynarodowy Jury...

Więcej

Dodano: 2014-10-19


Wystawa „Pamięć Polski” oraz specjalny pokaz oryginału Konstytucji 3 maja w Archiwum Głównym Akt Dawnych

Od 20 do 24 października w godz. 10.00-15.00 w Archiwum Głównym Akt Dawnych przy ul. Długiej 7 w Warszawie będzie prezentowana wystawa pt. “Pamięć Polski przygotowana z okazji...

Więcej

Dodano: 2014-10-19


Historia na 30. Warszawskim Festiwalu Filmowym

Jak co roku zapraszamy czytelników „Mówia wieki” do udziału w 30. Warszawskim Festiwalu Filmowym. Ponizej przedtswiamy wszystkie produkcje fabularne i dokumentalne o...

Więcej

Dodano: 2014-10-09


Historycznie na 30. WFF

cd. prezentacji historycznych i kostiumowych filmów na 30 WFF:  Słowacja 2.0 Juraj Herz, Martin Šulík, Peter Kerekes, Zuzana Liová, Mišo Suchý,...

Więcej

Dodano: 2014-10-09


Ćwierć wieku temu zmarł prof. Rostworowski

Dziś przypada ćwierćwiecze od śmierci wybitnego polskiego historyka profesora Emanuela Mateusza Rostworowskiego, który urodził się 8 stycznia 1923 w Krakowie. Ten członek Polskiej Akademii...

Więcej

Dodano: 2014-10-08


„Mit Galicji” wystawa w krakowskim MCK

Galicja – mityczna kraina? Marka, za pomocą której można sprzedać wszystko? Każdy ma inne wyobrażenia na temat Galicji. Jest ona dziś szczególnie ważna na Ukrainie, gdzie stała...

Więcej

Dodano: 2014-10-06


XXXI Międzynarodowe Sympozjum Kościuszkowskie

Program XXXI Międzynarodowego Sympozjum Kościuszkowskiego 9.X.2014 Czwartek Garwolin Zespół Szkół Nr 1 Ul. Kościuszki 5310.00 XIV Międzynarodowa Młodzieżowa Konferencja...

Więcej

Dodano: 2014-10-06


Wydobycie wraku Douglasa A-20

Z dna Bałtyku wydobyto wrak samolotu Douglas A-20. Ambitny projekt Narodowego Muzeum Morskiego zakończył się sukcesem Gdańsk. Statek naukowo-badawczy „St. Barbara” podniósł z dna...

Więcej

Dodano: 2014-10-05


Przedmieście Piaskowe i Wielka Wyspa. Przemiany

Muzeum Miejskie Wrocławia zaprasza na dwudniową sesję naukową i wystawę: Przedmieście Piaskowe i Wielka Wyspa. Przemiany 10.- 11.10 (piątek-sobota) 2014 Stary RatuszSesja naukowa - WSTĘP...

Więcej

Dodano: 2014-10-05


Wystawa „Dwa pokolenia. Sztuka legionowa z kolekcji Jerzego Mycielskiego”

Wystawa “Dwa pokolenia. Sztuka legionowa z kolekcji Jerzego Mycielskiego“ 9 października - 7 grudnia 2014 Zamek Królewski na Wawelu, Wawel 5, 31-001, Kraków Wystawa...

Więcej

Dodano: 2014-10-05


Wystawa „Żołnierska dola“ w Gdyni

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni zapraszają na otwarcie wystawy „Żołnierska dola. Życie codzienne żołnierzy w czasie II wojny światowej”,...

Więcej

Dodano: 2014-10-03


Zmiana tematu seminarium w IFiS PAN

Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN zaprasza na otwarte seminarium naukowe seminarium odbędzie się 9 października 2014 r. w sali 154 (Nowy Świat 72) o godz. 10.00 9 października...

Więcej

Dodano: 2014-10-01


Rozwiązania konkursów wrześniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów wrześniowych. Kolejne tygodniowe odsłony wrześniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-09-30


„Złota Róża” dla Marka Grajka

Dr Marek Grajek, nagrodzony Złotą Różą za książkę „Nie tylko Enigma. Ryba, która przemówiła”, spotka się z czytelnikami, by opowiedzieć fascynującą grę...

Więcej

Dodano: 2014-09-26


Spotkanie z Robertem Gawkowskim

Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Dom Spotkań z Historią oraz Towarzystwo Miłośników Historii zapraszają na spotkanie z Robertem Gawkowskim autorem książki “Krybar. Uniwersytet w...

Więcej

Dodano: 2014-09-19


Festyn Archeologiczny w Biskupinie

Po raz dwudziesty zapraszamy Państwa na Festyn Archeologiczny do Biskupina pod tytułem „Kamień, brąz, żelazo”, który będzie niezwykłą okazją do odbycia...

Więcej

Dodano: 2014-09-12


75. rocznica agresji sowieckiej na Polskę

Związek Sybiraków Oddział w Lublinie Stowarzyszenie Rodzina Katyńska Lublin Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Lublinie Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi...

Więcej

Dodano: 2014-09-11


Konferencja - Pamięć, Tożsamość, Odpowiedzialność

Konferencja Pamięć, Tożsamość, Odpowiedzialność Przeciwdziałanie fałszowaniu pamięci o niemieckich obozach koncentracyjnych przez zagraniczne media Przystanek Historia, Centrum Edukacyjne IPN,...

Więcej

Dodano: 2014-09-07


Odsłonięcie Tablicy Ponarskiej w Płocku

Zapraszamy na uroczyste odsłonięcie Tablicy Ponarskiej w kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa znajdującej się na cmentarzu parafalnym przy al. F. Kobylińskiego w Płocku. Uroczystość odbędzie...

Więcej

Dodano: 2014-09-06


Przeobrażone krajobrazy. 10 000 lat przemian

Wystawy archeologiczne kojarzone są najczęściej z prezentowaniem w gablotach dawnych naczyń ceramicznych lub kamiennych narzędzi sprzed tysiącleci. Dla odmiany postanowiliśmy zaprezentować nieco...

Więcej

Dodano: 2014-09-05


Dni Otwarte w Muzeum Niepodległości

Redakcja Mówią wieki zaprasza na Dni Otwarte w Muzeum Niepodległości (26 i 27 września 2014 roku) do Muzeum Niepodległości, Muzeum Więzienia Pawiak oraz Mauzoleum Walki i Męczeństwa...

Więcej

Dodano: 2014-09-03


V Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych

W dniach od 09 do 13 września 2014 odbędzie się w Warszawie V Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych. Organizatorami jubileuszowej edycji są Towarzystwo Wiedzy Obronnej i...

Więcej

Dodano: 2014-09-02


Ziemiaństwo wobec przemian

Już po raz drugi Polskie Towarzystwo Ziemiańskie, Instytut Pamięci Narodowej oraz Fundacja im. Raczyńskich, zorganizowały konferencję naukową, której tematem jest historia ziemiaństwa...

Więcej

Dodano: 2014-08-31


Rozwiązania konkursów sierpniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów sierpniowych. Kolejne tygodniowe odsłony sierpniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-08-29


„Wybuch” w Gdańsku

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Miasto Gdańsk zapraszają na wyjątkowe widowisko z okazji 75. rocznicy wybuchu wojny, które będzie prezentowane w dniach 1-2 września. Spektakl...

Więcej

Dodano: 2014-08-29


Wrzesień 1939 w relacjach Żydów –żołnierzy WP

Wrzesień 1939 w relacjach Żydów – żołnierzy Wojska Polskiego. Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma i Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego ZAPRASZAJĄ NA...

Więcej

Dodano: 2014-08-27


Pardes Festival już pojutrze

Fundacja Spichlerz Kultury zaprasza od 19 do 23 sierpnia 2014 r. na wyjątkowe wydarzenie kulturalne, Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską w Kazimierzu Dolnym. I choć festiwal na...

Więcej

Dodano: 2014-08-16


Wystawa „Statut kaliski – 750-lecie“

Wystawa „Statut kaliski – 750-lecie pierwszego przywileju Żydów polskich” Ekspozycja przedstawia historię Statutu kaliskiego – pierwszego spisanego przywileju...

Więcej

Dodano: 2014-08-06


Nowa wystawa na dziedzińcu Zamku Królewskiego

Wystawa „Zimna wojna. Krótka historia podzielonego świata” została przygotowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie w związku z 20. rocznicą zjednoczenia...

Więcej

Dodano: 2014-08-04


Powstanie Warszawskie w Legionowie

Niewielu podróżnych przemieszczających się DK 61 z Warszawy nad Jezioro Zegrzyńskie i Mazury wie że w Legionowie trwały przez trzy dni walki związane z Powstaniem Warszawskim. Plan działań...

Więcej

Dodano: 2014-08-02


Rozwiązania konkursów lipcowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów lipcowych. Kolejne tygodniowe odsłony lipcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą aktualizowane...

Więcej

Dodano: 2014-07-31


Przejęcie tradycji „Kolegium A” Kedywu AK

W dniu 29 VII 2014 r. w Katedrze Polowej WP przy ul. Długiej oraz na Placu Krasińskich przed Pomnikiem Powstania Warszawskiego 1944 Oddział Specjalny Żandarmerii Wojskowej w Warszawie przejął...

Więcej

Dodano: 2014-07-29


Wywiad ze Stanisławem Aronsonem

Oto zapowiedź sierpniowego specjalnego numeru „Mówią wieki”, która za kilka dni pojawi się w sprzedaży. Całość poświęcona Powstaniu Warszawskiemu - dziś jeden z...

Więcej

Dodano: 2014-07-25


Żyd, Polak, legionista 1914–1920

W dniach 24 lipca – 3 października br. w Muzeum Historii Żydów Polskich będzie można oglądać wystawę zatytułowaną Żyd, Polak, legionista 1914–1920. Otwarcie ekspozycji zbiega się...

Więcej

Dodano: 2014-07-20


Pardes Festival II

Fundacja Spichlerz Kultury zaprasza od 19 do 23 sierpnia 2014 r. na wyjątkowe wydarzenie kulturalne, Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską w Kazimierzu Dolnym.  I choć...

Więcej

Dodano: 2014-07-18


75 lat prof. Bohdana Cywińskiego

Jutro, 19 lipca, 75. urodziny obchodzi Bohdan Cywiński. Profesor, historyk, pisarz, dziennikarz, opozycjonista i człowiek Solidarności. Autor wielu przełomowych  książek, w tym...

Więcej

Dodano: 2014-07-18


Wystawa Wielka Wojna Polaków 1914-1918

Już 28 lipca 2014 r. na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie otwarta zostanie wystawa „Wielka Wojna Polaków 1914-1918” przygotowana przez Muzeum Historii Polski z okazji 100....

Więcej

Dodano: 2014-07-15


Odnaleziono szczątki polskiego pilota

W dniu 7 lipca br. podczas prac badawczych prowadzonych przez Stowarzyszenie „Wizna 1939” we współpracy z ekipą programu „Było … nie minęło. Kronika...

Więcej

Dodano: 2014-07-14


Trakt - Warszawa w kadrze Zbyszka Siemaszki

W najbliższy wtorek, 15 lipca o godz. 14.00 w “Galerii Plenerowej“ Stołecznej Estrady u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia i ulicy Karowej odbędzie się otwarcie wystawy fotografii...

Więcej

Dodano: 2014-07-13


Rozwiązania konkursów czerwcowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów czerwcowych. Kolejne tygodniowe odsłony czerwcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-06-30


Rozwiązania konkursów czerwcowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów czerwcowych. Kolejne tygodniowe odsłony czerwcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-06-30


Wiek po zamachu

Oficjalne obchody 100. rocznicy zamachu na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda odbyły się w Bośni. Artyści i dyplomaci ogłosili w sobotę w Sarajewie rozpoczęcie wieku pokoju, przychodzącego po wieku...

Więcej

Dodano: 2014-06-28


Vivat Wrocław - fotografie do Hali Ludowej

Kolekcja zdjęć Marilyn Monroe i innych gwiazd sprzedana na aukcji za rekordową cenę na polskim rynku sztuki. Wysoką cenę bo 6,400.000 zł. – zaoferował zwycięzca aukcji za kolekcję ponad...

Więcej

Dodano: 2014-06-24


Konferencja: Imperia, narody i społeczeństwa...

Zapraszamy do udziału w konferencji pt. Imperia, narody i społeczeństwa Europy Wschodniej I Środkowej na progu I wojny światowej (społeczne wyobrażenia Europy, wolności, przyszłości i...

Więcej

Dodano: 2014-06-17


Konferencja „Podniebni bohaterowie”

W tym roku przypada 70. rocznica lądowania sił alianckich na plażach Normandii. 6 czerwca 1944 rozpoczęła się największa pod względem wykorzystanych sił i środków operacja desantowa w...

Więcej

Dodano: 2014-06-04


Projekt profesora Normana Daviesa - www.ArmiaAndersa.pl

Profesor Norman Davies, fotograf Janusz Rosikoń oraz Tomasz Kurzątkowski z firmy MillionYou prezentują wyjątkowe przedsięwzięcie edukacyjno-medialne: internetowy portal...

Więcej

Dodano: 2014-06-02


25-lecie wyborów kontraktowych

Muzeum Historii Polski: 25. rocznica 4 czerwca 1989 Z okazji 25. rocznicy polskich wyborów z 4 czerwca 1989 roku, Muzeum Historii Polski przygotowało internetową wystawę „Polska droga...

Więcej

Dodano: 2014-06-01


Rozwiązania konkursów majowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów majowych. Kolejne tygodniowe odsłony majowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą aktualizowane co...

Więcej

Dodano: 2014-05-28


MÓWIĄ WIEKI NA WARSZAWSKICH TARGACH KSIĄŻKI

Zapraszamy na stoisko “Mówią wieki“ nr 10/H podczas Warszawskich Targów Książki odbywających się w dniach 22-25 maja 2014 roku na Stadionie Narodowym. 

Więcej

Dodano: 2014-05-21


„Mamy wspólną historię” w IH PAN

Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk w Warszawie zaprasza na wykład publiczny z cyklu „Mamy wspólną historię”. Wykład odbędzie się w sali im....

Więcej

Dodano: 2014-05-20


Laureaci 11. Planete+ Doc Film Festival

W sobotę, 17 maja 2014, podczas ceremonii wręczenia nagród w warszawskiej Kinotece, ogłoszeni zostali laureaci 11. PLANETE+ DOC FILM FESTIVAL – jednego z najważniejszych festiwali...

Więcej

Dodano: 2014-05-18


IV festiwal komiksu i planszowych gier historycznych

Już po raz czwarty Przystanek Historia zaprasza na Noc Muzeów. Tym razem proponujemy formułę “2 w 1“ - tradycyjne spotkanie przy grach planszowych zostanie połączone z festiwalem...

Więcej

Dodano: 2014-05-13


Noc Muzeów w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu

W siedzibie muzeum – „Noc ze skarbami”, a w Rezerwacie – ze średniowiecznym uzbrojeniem. Tradycyjnie, jak co roku, europejskie muzea otwierają się dla zwiedzających w majową...

Więcej

Dodano: 2014-05-10


W majowym numerze - o Białej eskadrze

Podczas drugiej wojny światowej Rumunia była jednym z krajów Osi (obok III Rzeszy i Włoch) posiadającym eskadrę sanitarną, której samoloty – m. in. eks-polskie RWD-13S –...

Więcej

Dodano: 2014-05-08


Trzynasta edycja Fotofestiwalu

Depeche Mode, The Clash, Placebo, Queen, REM, Iggy Pop. To tylko niektóre gwiazdy świata muzyki, które dzięki fotografiom Briana Griffina pojawią się w Łodzi na 13. edycji...

Więcej

Dodano: 2014-05-06


Warszawa Nieoczywista wg Tadeusza Sumińskiego

Wystawa jest początkiem cyklu poświęconego powojennej fotografii architektury. Ekspozycja zostanie otwarta 7 maja 2014, godzina 18.00 w Galerii Fundacji Archeologia Fotografii, ul. Andersa 13...

Więcej

Dodano: 2014-05-04


Spacery z Muzeum Historycznym m.st. Warszawy

W ostatni weekend kwietnia ruszyły spacery z Muzeum Historycznym m.st. Warszawy, w towarzystwie varsavianistów i ekspertów. W każdą sobotę i niedzielę, o godz. 12:00, specjaliści...

Więcej

Dodano: 2014-05-01


Rozwiązania konkursów kwietniowych

Zapraszamy do sprawdzenia rozwiązań konkursów kwietniowych. Kolejne tygodniowe odsłony kwietniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2014-04-30


Wykład z cyklu Mamy wspólną historię

Dyrekcja Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN zaprasza na wykład publiczny z cyklu Mamy wspólną historię 7 kwietnia 2014 r. (poniedziałek), godz. 17.O0Instytut Historii PAN,...

Więcej

Dodano: 2014-04-04


Zmarł Jacques Le Goff

Światowej sławy francuski historyk, mediewista Jacques Le Goff zwany „człowiekiem średniowiecza” zmarł w Paryżu w wieku 90 lat. Kilka tygodni temu opublikował swój ostatni esej...

Więcej

Dodano: 2014-04-01


“Kobietom w kokpicie“ - patronują “Mowią wieki“

Nieopowiedziana dotąd historia bohaterskich lotniczek Giles Whittell opisuje w książki “Kobiety w kokpicie“ ciche bohaterki wojny stoczonej przez RAF z niemiecką Luftwaffe. Choć w...

Więcej

Dodano: 2014-03-30


Los alianckich jeńców i okupacja japońska w Azji

Zderzenie cywilizacji Japończycy pojawili się na „militarnym horyzoncie” białego człowieka stosunkowo późno. Można nawet postawić tezę, że dopiero zmagania z Rosją w latach 1904...

Więcej

Dodano: 2014-03-27


Rozwiązania konkursów marcowych

Zapraszamy na rozwiązania konkursów marcowych. Kolejne tygodniowe odsłony marcowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą aktualizowane co tydzień,...

Więcej

Dodano: 2014-03-26


Sprawa Michała Weicherta

W imieniu Centrum Badań nad Zagładą Żydów mamy zaszczyt i przyjemność zaprosić do udziału w seminarium Andrzeja Żbikowskiego nt. Sprawa Michała Weicherta przed Sądem Społecznym przy...

Więcej

Dodano: 2014-03-20


Wykład z cyklu Mamy wspólną historię

Dyrekcja Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN zaprasza na wykład publiczny z cyklu Mamy wspólną historię25 marca, godz. 17:00: Instytut Historii PAN, Warszawa, Rynek Starego Miasta...

Więcej

Dodano: 2014-03-13


Historia dominuje na gali Orłów 2014

W poniedziałek 10 marca w Teatrze Polskim w Warszawie odbyła się ceremonia wręczenia Polskich Nagród Filmowych Orły 2014, dorocznych nagród Polskiej Akademii Filmowej. Wsród...

Więcej

Dodano: 2014-03-10


Losy elity akademickiej - promocja książki

Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Wydawnictwo Akademickie Sedno serdecznie zapraszają na prezentację książki „Losy elity akademickiej. Rosja od 1917 do początku lat...

Więcej

Dodano: 2014-03-09


Ośrodki odosobnienia w Polsce w latach 1981 – 1982

Oddział Mazowiecki Stowarzyszenia Wolnego Słowa zaprasza na spotkanie przy książce Marka Żukowskiego „Ośrodki odosobnienia w Polsce w latach 1981 –...

Więcej

Dodano: 2014-03-09


Koncert Panny Wyklęte

Z okazji Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” bedzie miał miejsce wyjątkowy koncert najnowszego projektu muzycznego Darka Malejonka, Maleo Reggae Rockers i wybitnych artystek...

Więcej

Dodano: 2014-03-01


Rozwiązanie konkursów lutowych

Zapraszamy na rozwiązania konkursów lutowych. Kolejne tygodniowe odsłony lutowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą aktualizowane co tydzień, a...

Więcej

Dodano: 2014-02-28


Pacyfikacja Huty Pieniackiej

Siedemdziesiąt lat temu mroźną zimą 23 lutego 1944 r. miał miejsce początek końca Huty Pieniackiej, którą policjanci ukraińscy zaatakowali wówczas jeszcze na próbę. Pięć...

Więcej

Dodano: 2014-02-23


Nagroda dla prof. Cywińskiego

Dyrektor Wydawnictwa Trio oraz Dyrektor Instytutu Książki i zespół miesięcznika “Nowe Książki“ zapraszają na uroczystość wręczenia Nagrody “Nowych Książek“...

Więcej

Dodano: 2014-02-19


Inauguracją Roku Karskiego - Premiera foto-biografii Jana Karskiego

Rok 2014 w Polsce został ustanowiony przez Sejm RP Rokiem Jana Karskiego – politycznego emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego podczas II wojny światowej m.in. do Wielkiej Brytanii i...

Więcej

Dodano: 2014-02-18


Pompeje – most do antyku

Na ekrany polskich kin wchodzi 21 lutego film Pompeje Paula W.S. Andersona, którego patronem prasowym są Mowią wieki. Historia gladiatora próbującego uratować ukochaną z miasta...

Więcej

Dodano: 2014-02-17


Salon Tradycji Polskiej

Muzeum Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Wydawnictwo Trio i Regionalna Sekcja Kobiet NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze w ramach kolejnego Salonu...

Więcej

Dodano: 2014-02-04


Dokumentaliści w muzeum - Andrzej Titkow

W najbliższą niedzielę od godz. 17.00 zapraszamy na maraton filmów współtwórcy MFF Żydowskie Motywy- Andrzeja Titkowa, który odbędzie się w sali...

Więcej

Dodano: 2014-01-24


Rozwiązanie konkursów styczniowych

Zapraszamy na rozwiązania konkursów styczniowych. Kolejne tygodniowe odsłony styczniowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą aktualizowane co...

Więcej

Dodano: 2014-01-22


Odkrycie nieznanego dokumentu “katyńskiego“

Historyk Krystyna Piórkowska odnalazła w listopadzie 2013 r. w amerykańskim National Archives and Records Administration (NARA) kolejne zeznanie amerykańskiego oficera, potwierdzające...

Więcej

Dodano: 2014-01-08


Stulecie mostu Poniatowskiego

Sto lat temu oficjalnie oddano do użytku most Poniatowskiego. Szóstego stycznia 1914 r. Warszawa uzyskała drugą przeprawę drogową przez Wisłę. Most Poniatowskiego powstał prawie pięćdziesiąt...

Więcej

Dodano: 2014-01-06


WRONa rozwiązuje NZS

Mija właśnie 32 rocznica decyzji władz komunistycznych pod przewodem gen. Jaruzelskiego rozwiązującej Niezależne Zrzeszenie Studentów, podobnie zresztą jak Socjalistyczny Związek...

Więcej

Dodano: 2014-01-06


IPN umorzył śledztwo ws. katastrofy w Gibraltarze w 1943 r.

Nie można ani potwierdzić, ani wykluczyć sabotażu ws. katastrofy lotniczej w Gibraltarze, w której w 1943 r. zginął gen. Władysław Sikorski, premier i naczelny wódz - uznał pion...

Więcej

Dodano: 2014-01-06


151 rocznica decyzji o wybuchu powstania

Dziś mija 151 rocznica podjęcia (3 stycznia 1863 r.) decyzji o wybuchu powstania narodowego przez Komitet Centralny Narodowy (tajny organ kierowniczy obozu „czerwonych”)...

Więcej

Dodano: 2014-01-03


“Odpowiedzialność artysty“ - przegląd w 25-lecie śmierci Zygmunta Hübnera

“Odpowiedzialność artysty“ - tak został zatytułowany przegląd twórczości Zygmunta Hübnera, który odbędzie się w dniach 4 - 12 stycznia w Warszawie - m. in....

Więcej

Dodano: 2014-01-02


75 lat temu zmarł Roman Dmowski

Prawie dziewięć miesięcy przed wybuchem II wojny swiatowej  zmarł po długiej chorobie 2 stycznia 1939 r. w Drozdowie koło Łomży - Roman Dmowski. Był przywódcą obozu narodowego,...

Więcej

Dodano: 2014-01-02


Rocznice 2014 roku

W tym roku szykuje się wiele okrągłych rocznic. Już 1 stycznia 2014 r. przypada 260 rocznica urodzin (1754) Augusta F. Globenskyego, polskiego lekarza, aptekarza, pioniera polskiego osadnictwa...

Więcej

Dodano: 2014-01-01


Pierwsze wydanie “Archipelagu GUŁag“

Czterdzieści lat temu została wydana oficjalnie jedna z najważniejszych XX-wiecznych książek, poświęconych totalitarnemu upokorzeniu człowieka. Mowa o trzytomowym “Archipelagu GUŁag...

Więcej

Dodano: 2013-12-28


Laureaci konkursów grudniowych

Zapraszamy na sprawdzenia rozwiązań konkursów grudniowych. Kolejne tygodniowe odsłony listopadowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2013-12-27


Archiwum polityczne Janusza Zabłockiego

Konferencja prasowa odbędzie się 20 grudnia 2013 r. (piątek), godz. 11.00 w Archiwum Akt Nowych, ul. Hankiewicza 1, Sala im. I.J. Paderewskiego. W czasie konferencji przedstawimy analizę stanu...

Więcej

Dodano: 2013-12-19


Nagrody “Clio“ wręczone!

Kolejny raz 13 XII o godz. 16.00 w Sali Kolumnowej w Budynku Pomuzealnym przyznano nagrody “Clio“ za najlepsze publikacje naukowe pracowników Wydziału Historycznego. Nagrody...

Więcej

Dodano: 2013-12-14


Laureaci wielkiego konkursu Mówią wieki

Rozlosowaliśmy nagrody w wielkim konkursie Mówią wieki z okazji osiągnięcia pierwszego tysiąca osób, lubiących facebookową odsłonę naszego magazynu historycznego. Oto laureaci:Anna...

Więcej

Dodano: 2013-12-11


Retrospektywa dokumentów Macieja J. Drygasa

Nowy film znanego dokumentalisty Macieja J. Drygasa, nakręcony w Północnym Sudanie “Abu Haraz“, od piątku można oglądać w kinach. Od dziś w Warszawie odbywa się retrospektywa...

Więcej

Dodano: 2013-12-03


Konferencja naukowa: Żydzi – żołnierze polscy w niewoli niemieckiej

Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Stanisław Ciechanowski oraz Dyrektor Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu Violetta...

Więcej

Dodano: 2013-12-01


Laureaci konkursów listopadowych

Zapraszamy na sprawdzenia rozwiązań konkursów  listopadowych. Kolejne tygodniowe odsłony listopadowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2013-11-30


Rozwiązanie konkursów filmowych

Redakcja Magazynu Historycznego „Mówią Wieki” oraz Gutek Film, Forum Film i Media Rodzina promowali najnowszą i ostatnią produkcję fabularną Stevena Soderbergha, poświęconą...

Więcej

Dodano: 2013-11-29


Mówią wieki na Targach Książki Historycznej-Stoisko nr 78

Serdecznie zapraszamy czytelników i sympatyków „Mówią wieki” na nasze stoisko nr 78 na Targach Książki Historycznej, które odbywają się w dniach 28 listopada...

Więcej

Dodano: 2013-11-28


Spotkanie z Januszem Siborą - autorem ksiażki, nad którą patronat objęły “Mowią wieki“

Polski Instytut Spraw Międzynarodowych zaprasza na spotkanie z Januszem Siborą, autorem książki Dyplomacja polska w I wojnie światowej, które odbędzie się w niedzielę, 1 grudnia 2013 roku, o...

Więcej

Dodano: 2013-11-27


Premiera Abu Haraz Macieja J. Drygasa oraz retrospektywy jego twórczości

Z okazji premiery nowego filmu Macieja J. Drygasa Abu Haraz zapraszamy na pokazy filmu oraz towarzyszącą im retrospektywę twórczości Macieja J. Drygasa:- 1-5 grudnia Kino Nowe...

Więcej

Dodano: 2013-11-26


Orzeł niezłomny - spotkanie i wykład

Domu Wydawniczego REBIS zaprasza nadzwyczajny wykład28 listopada 2013 roku o godz. 18.00Sala pod Liberatorem, Muzeum Powstania WarszawskiegoPROFESOR HALIK KOCHANSKI z okazji wydania...

Więcej

Dodano: 2013-11-25


Laureaci konkursów 7. FF Pięć Smaków

Kolejne odsłony rozwiązań konkursów 7. FF Pięć Smaków będą pojawiały się w tym samym okienku na portalu Mówią wieki . Konkursy będą aktualizowane...

Więcej

Dodano: 2013-11-11


Historia na festiwalu “Sputnik nad Polską“

Siódma edycja Festiwalu Filmów Rosyjskich “Sputnik nad Polską“ odbędzie się w Warszawie między 4, a 11 listopada 2013 r. Redakcja Mówią wieki oraz 7. Festiwalu...

Więcej

Dodano: 2013-11-05


Jubileuszowy V Koncert Niepodległości

Serdecznie zapraszamy na Koncert Niepodległości, który już po raz piąty organizujemy w Sali pod Liberatorem Muzeum Powstania Warszawskiego w dniu 11 listopada o godzinie 20.00. Koncert...

Więcej

Dodano: 2013-11-05


Rozwiązanie konkursu - „Piąta władza”

Internetowy konkurs Magazynu Historycznego Mówią Wieki oraz dystrybutor kinowy Forum Film promuje fabułę „Piąta władza” dotyczącą zagadnień najnowszej, świeżej przeszłości,...

Więcej

Dodano: 2013-11-03


Sesja naukowa z okazji 90. rocznicy założenia I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech

Z okazji 90. rocznicy założenia I Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech (ZPwN) została przygotowana sesja naukowa: MNIEJSZOŚCI NARODOWE W NIEMCZECH W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM. Jej...

Więcej

Dodano: 2013-11-01


Salon Tradycji Polskiej - 95. rocznica Powstania we Lwowie

Muzeum Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Wydawnictwo Trio i Regionalna Sekcja Kobiet NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze w ramach Salonu Tradycji...

Więcej

Dodano: 2013-11-01


Historycznie i kostiumowo na festiwalu Pięć Smaków

Siódma edycja Festiwalu Filmowego Pięć Smaków odbędzie się w Warszawie między 4, a 11 listopada 2013 r. Redakcja Mówią wieki oraz 7. Festiwal Filmowego Pięć...

Więcej

Dodano: 2013-11-01


Laureaci konkursów październikowych

Zapraszamy na sprawdzenia rozwiązań konkursów październikowych. Kolejne tygodniowe odsłony październikowych rozwiązań konkursów będą pojawiały się w tym samym okienku. Konkursy będą...

Więcej

Dodano: 2013-10-31


Wystawa „Motyw kolejowy w plakacie polskim XX w.”

„Motyw kolejowy w plakacie polskim XX w.” – to tytuł wystawy, którą od 29 października do końca stycznia 2014 r. można oglądać w Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Następnie...

Więcej

Dodano: 2013-10-30


Zapomniany architekt Niepodległości

Polska  Deklaracja Niepodległości ukazała się 7 października 1918 roku w Monitorze Polskim w formie manifestu. Inicjatorem jej podpisania i opublikowania był książęZdzisław Lubomirski,członek...

Więcej

Dodano: 2013-10-30


100 lat temu urodził się Andrzej Bobkowski - „chuligan wolnościi”

Bobkowskiego nazywano „chuliganem wolności” po tym, jak napisał: „Człowiek wolny, intelektualista, pisarz i poeta naprawdę wolny, który chce być wolny, będzie do końca...

Więcej

Dodano: 2013-10-28


Promocja 19. tomu Polskich Dokumentów Dyplomatycznych - 1941

Polska polityka zagraniczna w 1941 roku – promuje ją 19. tom Polskich Dokumentów Dyplomatycznych. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych zaprasza na prezentację tomu Polskie ...

Więcej

Dodano: 2013-10-23


LAUREACI 29. WARSZAWSKIEGO FESTIWALU FILMOWEGO

W sobotę wieczorem 19 października 2013 w Multikinie Złote Tarasy ogłoszono werdykty jury konkursowych i wręczono nagrody laureatom 29. Warszawskiego Festiwalu Filmowego. KONKURS MIĘDZYNARODOWY...

Więcej

Dodano: 2013-10-20


Niedzielna akcja Mowią wieki i 29. WFF

Portal Magazynu Historycznego Mówią Wieki oraz 29. Warszawskiego Festiwalu Filmowego promowały wspólnie Rodzinny Weekend w Kinie czyli filmy dla dzieci oraz ich rodziców (w...

Więcej

Dodano: 2013-10-20


Laureaci filmowych konkursów 29. WFF

Kolejne odsłony rozwiązań konkursów 29. WFF będą pojawiały się w tym samym okienku na portalu Mówią wieki . Konkursy będą aktualizowane codziennie, a ich rozwiązania...

Więcej

Dodano: 2013-10-19


Start 29. Warszawskiego Festiwalu Filmowego

W piątek, 11 października rozpoczyna się 29. Warszawski Festiwal Filmowy. Uroczysta inauguracja festiwalu odbędzie się o godzinie 20.30 w Multikinie Złote Tarasy, sala nr 1. Galę Otwarcia...

Więcej

Dodano: 2013-10-10


Start 29. Warszawskiego Festiwalu Filmowego

W piątek, 11 października rozpoczyna się 29. Warszawski Festiwal Filmowy. Uroczysta inauguracja festiwalu odbędzie się o godzinie 20.30 w Multikinie Złote Tarasy, sala nr 1. Galę Otwarcia...

Więcej

Dodano: 2013-10-09


Zielone światło dla Muzeum Polaków Ratujących Żydów

Bu­do­wa Mu­zeum Po­la­ków Ra­tu­ją­cych Żydów im. Ro­dzi­ny Ulmów w Mar­ko­wej (Pod­kar­pac­kie) po­trwa...

Więcej

Dodano: 2013-10-08


Barwy Orientu - Frozen Bird

Zamek Królewski w Warszawie serdecznie zaprasza na spotkanie z cyklu Barwy Orientu- jego najnowszą odsłoną będzie koncert współczesnej muzyki kameralnej kwartetu, odbywający...

Więcej

Dodano: 2013-10-07


Przeprosiny

Redakcja „Mówią wieki” oraz wydawnictwo Hachette przepraszają rodzinę Feliksa Konderko ps. „Jerzy”, autora zdjęć partyzanckich, za wykorzystanie tych zdjęć z...

Więcej

Dodano: 2013-10-03


REAKTYWACJA GRAND FESTIVAL RÓBREGE – 30 LAT PÓŹNIEJ

To wydarzenie historyczne, wskrzesząjące legendarną imprezę sprzed trzech dekad Trudno powiedzieć jak powstają mity, a takim jest ten Festiwal, przedziwny, metafizyczny, muzyczny, alternatywny, po...

Więcej

Dodano: 2013-10-01


W EPOCE WIEDEŃSKIEJ WIKTORII

Poniżej znajdą Państwo dodatkowe źródła i pytania z dodatku “Mówią wieki w szkole“. W EPOCE WIEDEŃSKIEJ WIKTORII Zwycięstwa Jana III Sobieskiego stanowiły ostatni...

Więcej

Dodano: 2013-09-14


Bibliografia “Mówią wieki“

Pełna bibliografia “Mówią wieki“ na stronie www.zdziabek.pl . Zapraszamy na stronę internetową Pana Wiesława Zdziabka, któy opracował cała bibliografię...

Więcej

Dodano: 2013-09-13


X Sesja Naukowa - Agresja sowiecka 17 września 1939 roku na Kresach Wschodnich i Lubelszczyźnie

Zakład Historii Społecznej XX wieku UMCS, Towarzystwo Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Lublinie, Towarzystwo Miłośnników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich...

Więcej

Dodano: 2013-09-13


Wrześniowe konkursy

Zapraszamy na sprawdzenia rozwiązań konkusrów wrześniowych (podobnie jak letnich - edytowanych w jednej ramce). Kolejne tygodniowe odsłony wrześniowych rozwiązań konkursów będą...

Więcej

Dodano: 2013-09-11


Międzynarodowa konferencja z okazji jubileuszu 90-lecia profesorów UW

Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z Muzeum Historii Polski i Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP organizuje specjalną konferencję dla uczczenia jubileuszu...

Więcej

Dodano: 2013-09-09


45. rocznica samospalenia Ryszarda Siwca

Heroiczny weteran AK Ryszard Siwiec dokonał aktu samospalenia 8 września 1968 r. w czasie Centralnych Dożynek na stołecznym Stadionie X-lecia. Jego działanie Było jednym z nielicznych aktów...

Więcej

Dodano: 2013-09-08


Uroczystość wręczenia Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej prof. Barbarze Engelking

Komitet Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej w roku 2013 przyznał laury prof. dr hab. Barbarze Engelking. Ustanowiona przez prof. Jana Karskiego w 1992 roku i administrowana przez Żydowski...

Więcej

Dodano: 2013-09-07


Dni Otwarte w Muzeum Niepodległości

Redakcja Mówią wieki zaprosza 26 i 27 września do Muzeum Niepodległości, Muzeum Więzienia Pawiak oraz Mauzoleum Walki i Męczeństwa przy al. Szucha, w których będzie można bezpłatnie...

Więcej

Dodano: 2013-09-03


Laureaci konkursów letnich

Kończymy letnią edycję konkursu którą edytowaliśmy w tej samej ramce - za tydzień zapraszamy na roczpoczęcie konkusrów wrześniowych (podobnie jak obecnie - czterech edytowanych w...

Więcej

Dodano: 2013-08-29


Pardes Festival - Spotkań z Kulturą Żydowską,

Prezentujemy program zbliżającego się Pardes Festival - Spotkań z Kulturą Żydowską, który zagości od najblższego wtorku w Kazimierzu Dolnym. Redakcja Mówią wieku objęła...

Więcej

Dodano: 2013-08-15


Przedwojenne Bieszczady, Gorgany i Czarnohora. Najpiękniejsze fotografie

Redakcja „Mówią wieki” objęła patronat prasowy nad urzekającym albumem, prezentującym nostaligiczne spojrzenie na predwojenne Bieszczady, Gorgany i Czarnohorę. Ta lektura i...

Więcej

Dodano: 2013-08-13


Legendy zamków karpackich

Tajemnicze historie opowiadane przy blasku świec w klubie Południku Zero ożywią nocne zjawy i zbłąkane duchy 29 lipca o godz. 19:00. Podania związane z karpackimi zamkami i całym regionem,...

Więcej

Dodano: 2013-07-27


PARDES FESTIVAL – SPOTKANIA Z KULTURĄ ŻYDOWSKĄ KAZIMIERZ DOLNY

Od 20 do 24 sierpnia odbędzie się Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską (pardes z hebrajskiego oznacza ogród albo specjalny sposób studiowania Tory). Organizatorem...

Więcej

Dodano: 2013-07-23


Zwyczajni Niemcy palą Michniów

Niemieccy policjanci zamordowali 204 osoby, w tym 53 kobiety i 48 dzieci  – w tym dziesięcioro miało nawet 10 lat. Taką cenę mieszkańcy Michniowa w Górach Świętokrzyskich...

Więcej

Dodano: 2013-07-12


SZTUKA ZNIKANIA - PATRONAT „MÓWIĄ WIEKI”

SZTUKA ZNIKANIAreż. Bartek Konopka, Piotr Rosołowski, Polska, 2013, 52 min Nieznana historia haitańskiego kapłana vodou, Amona Frémona, który na zaproszenie Jerzego Grotowskiego w...

Więcej

Dodano: 2013-07-11


Rocznica mordów ukraińskich

W tym roku mija 70. rocznica ludobójczych zbrodni popełnionych przez UPA (oraz inne organizacje nacjonalistyczne) na ludności polskiej, zamieszkującej Wołyń i Galicję Wschodnią. Powszechnie...

Więcej

Dodano: 2013-07-11


Co środę dokument w bydgoskim „Mózgu”

Międzynarodowy Festiwal Filmowy Żydowskie Motywy, Filmoteka Narodowa oraz Muzeum Powstania Warszawskiego na czas tegorocznych wakacji stają się partnerami bydgoskiego Klubu Mózg. Dzięki nim...

Więcej

Dodano: 2013-07-10


Rocznica mordu Żydów z Jedwabnego

W Jedwabnem odbyły się w środę obchody 72. rocznicy tragicznych wydarzeń, upamiętniających żydowskie ofiary „akcji samooczyszczającej”. Pogrom i mord został zaplanowany i...

Więcej

Dodano: 2013-07-10


Kraina czekoladowego

Ważnego odkrycia dokonali w maju naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Zlokalizowali miejsce eksploatacji krzemienia...

Więcej

Dodano: 2013-07-09


Łucznicy pod Grunwaldem

Choć łucznicy nie odegrali wielkiej roli podczas bitwy pod Grunwaldem w 1410 roku, to miejsce największej batalii polskiego średniowiecza jest dobrym miejscem, by zaprezentować historię tej...

Więcej

Dodano: 2013-07-09


Nieznany list króla Szkotów

Prof. Dauvit Broun z Glasgow University podczas pracy w British Library natrafił przypadkowo na kopię nieznanego listu z XIV wieku. Jego autorem jest król Szkotów...

Więcej

Dodano: 2013-07-09


Dramat i nabożność. Warszawski tryptyk ECCE HOMO Maertena van Heemskercka

Ostatni miesiąc będzie prezentowany w Muzeum Narodowym w Warszawie tryptyk Maertena van Heemskercka Ecce Homo z 1544 roku – jedno z najcenniejszych dzieł północnego renesansu w...

Więcej

Dodano: 2013-07-01


Muzyka dawna na Zamku Królewskim w Warszawie

Muzyczne atrakcje dla melomanów przygotował Zamek Królewski w Warszawie w okresie wakacyjnym. Melomani będą miali szansę obcować z muzką kkasyczną: od 3 lipca 2013 r. - w ramach...

Więcej

Dodano: 2013-06-30


Polsko-Niemieckie Zagadki

Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Magazyn Historyczny „Mówią wieki” informują że zakończył się konkurs Polsko-Niemieckie Zagadki. Nagrodzeni w Konkursie...

Więcej

Dodano: 2013-06-17


XVI. Dni Książki Żydowskiej

W ramach XVI. Dni Książki Żydowskiej we wtorek 11 czerwca o godz.  18.00 zapraszamy na spotkanie nt. »GETTO WARSZAWSKIE -- przewodnik po nieistniejącym mieście«...

Więcej

Dodano: 2013-06-11


Laureaci konkursów

Laureaci konkursów W dniu 1. 06. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa: IS PAN, Rebis, Zysk, Amber, Bellona, RM, Dolnośląskie i Uniwersytetu...

Więcej

Dodano: 2013-06-01


Szańce kultur - Bohdan Cywiński

Promocja wyjątkowego woluminu autorstwa prof. Bohdana Cywińskiego Szańce kultur. Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej odbędzie się 3 czerwca (poniedziałek) 2013 r.,...

Więcej

Dodano: 2013-05-28


Spotkanie z kombatantami z Kresów

W Warszawie będzie przebywała w najbliższy poniedziałek grupa około 50 polskich kombatantów z przedwojennych polskich Kresów, żołnierzy Polski Walczącej, więźniów...

Więcej

Dodano: 2013-05-28


65. rocznica śmierci rotmistrza Witolda Pileckiego

Sześćdziesiąt lat temu, 25 maja 1948 r. został stracony przez UB rotmistrz Witold Pilecki, jeden z twórców konspiracji w niemieckim narodowo socjalistycznym obozie...

Więcej

Dodano: 2013-05-25


Archiwum Juliana Kulskiego w AAN

Akta archiwalne Juliana Spitosława Kulskiego (1892-1976) zostały przekazane 20 maja 2013 przez jego syna Juliana Eugeniusza na ręce  Dyrektora Archiwum Akt Nowych - dr Tadeusza Krawczaka....

Więcej

Dodano: 2013-05-20


BOGACTWA GRODÓW CZERWIŃSKICH

W krakowskim Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie,  pokazano rezultaty badań archeologicznych prowadzonych od lat w Czermnie, jednym z ważniejszych Grodów...

Więcej

Dodano: 2013-05-18


DRZWI PŁOCKIE W WARSZAWIE

Do 23 czerwca w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie można podziwiać słynne Drzwi Płockie. Niestety, tylko kopię, ale za oryginalnej wielkości. Wystawa „Porta Fidei. Drzwi Płockie w...

Więcej

Dodano: 2013-05-18


ZABURZAŃSKIE METRYKI

Zabużańskie metryki Archiwum Główne Akt Dawnych udostępniło na stronie www.agad.archiwa.gov.pl prawie 6 tys.  ksiąg metrykalnych z lat 1590 – 1911 ze wschodnich...

Więcej

Dodano: 2013-05-17


Życie codzienne w ukryciu. Żydowskie bunkry w Galicji Wschodniej 1942-1945

Centrum Badań nad Zagładą Żydów zaprasza do udziału w seminarium Życie codzienne w ukryciu. Żydowskie bunkry w Galicji Wschodniej, 1942-1945, w którym udział weźmie dr...

Więcej

Dodano: 2013-05-17


IV. Przegląd Nowego Kina Francuskiego 8 - 14 kwietnia 2010

Już po raz czwarty Instytut Francuski w Polsce i Gutek Film zapraszają na Przegląd Nowego Kina Francuskiego, który odbędzie się w dniach 8 -15 maja 2013 w warszawskim kinie Muranów....

Więcej

Dodano: 2013-05-06


Lista Schindlera

Redakcja Mowią wieki, dystrybutor Tim Film Studio i Muzeum Historii Żydów Polskich zapraszają na pokaz specjalny Listy Schindlera w MHŻP, który odbędzie się 8 maja, o godz. 18:00....

Więcej

Dodano: 2013-05-05


Spotkanie z Jerzym Rostkowskim

Galicjanie mają szczęście. Trzy spotkania z Jerzym Rostkowskim, autorem Podziemii III Rzeszy będą miały miejsce w maju w Krakowie. Odczyty Rostkowskiego zostąły opatrzone wspólnym...

Więcej

Dodano: 2013-04-30


Konkursowi laureaci

W dniu 29. 04. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa: LTW, Iskry, Trio, Agora i Bellona. Pytanie konkursowe dla Świata mego ducha i wizje przyszłości:Jak...

Więcej

Dodano: 2013-04-29


Koncert Niepodległości Trzeciego Maja

Koncert Niepodległości Trzeciego Maja przypomina o fenomenie Konstytucji 3 Maja w powiązaniu z następującymi po niej, najtrudniejszymi wydarzeniami w historii Rzeczypospolitej Obojga...

Więcej

Dodano: 2013-04-26


“Katyń...“ - prezentacja wydawnictwa źródłowego

W najbliższy czwartek, 25 kwietnia o godz. 11.00 w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie odbędzie się promocja wydawnictwa źródłowego pt. Katyń. Listy...

Więcej

Dodano: 2013-04-22


BYĆ ŚWIADKIEM ZAGŁADY

W dniach 22-23 kwietnia Instytut Pamięci Narodowej, Centrum Badań nad Zagładą Żydów oraz Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma zapraszają na Międzynarodową Konferencję...

Więcej

Dodano: 2013-04-19


Laureaci konkursów

W dniu 15. 04. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa RM, Replika, Dialog, LTW, Trio, Veda oraz dystrybutor Monolith Video. Pytanie konkursowe dla Przedwojennego...

Więcej

Dodano: 2013-04-15


Promocja książki Jerzy Giedroyć. Życie przed Kulturą

Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Śródmieście m. st. Warszawy zaprasza  4 kwietnia (czwartek) 2013 r. na godz. 18:00 do Centrum Informacji im. Jana Nowaka Jeziorańskiego...

Więcej

Dodano: 2013-04-02


Spotkanie z Iwoną Kienzler

Spotkanie z Iwoną Kienzler w miejskiej bibliotece w Gdańsku-Brzeźnie. 9 kwietnia o godzinie 17:00, zapraszamy na spotkanie z Iwoną Kienzler. Autorka przedstawi swoją najnowszą...

Więcej

Dodano: 2013-04-02


VIII Festiwal Filmów Afrykańskich AfryKamera 2013

FESTIWAL FILMÓW AFRYKAŃSKICH AFRYKAMERA 2013 odbędzie się w dniach 10-14 kwietnia w warszawskim kinie Luna. Równolegle jako AfryKamera Repliki pojawi się we Wrocławiu w DCF-ie,...

Więcej

Dodano: 2013-04-02


Nagrody wylosowane

W dniu 1. 04. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa Muzeum Wojska w Białymstoku, Egmont, IH PAN, LTW, Muza, Oscar, RM, Znak oraz Vesper. Pytanie konkursowe dla...

Więcej

Dodano: 2013-04-02


21 marca

Najważniejsze wydarzenia w Polsce, które miały miejsce 21 marca: 1809 – Książę Józef Poniatowski naczelnym wodzem wojsk polskich Księstwa Warszawskiego....

Więcej

Dodano: 2013-03-20


Zdarzyło się... 20 marca 1929 r.

Aferę Czechowicza rozpoczął Józef Piłsudski (ówczesny premier) pisząc 16 grudnia 1927 do ministra skarbu Gabriela Czechowicza: Sprawy państwowe zmuszają mnie do wymagania od Pana...

Więcej

Dodano: 2013-03-19


Laureaci konkursów

W dniu 18. 03. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach ufundowanych przez wydawnictwa Dialog, ISP PAN, LTW, Muza, Oscar, Zin Zin Press, Znak oraz Fundację Historyczna Lotnictwa Polskiego z...

Więcej

Dodano: 2013-03-18


65. rocznica skazania rotmistrza Witolda Pileckiego

Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał 15 marca 1948 r. na karę śmierć rotmistrza WP Witolda Pileckiego. Tak ludowa sprawiedliwość niszczyła bohaterskiego oficera AK i II. Korpusu....

Więcej

Dodano: 2013-03-15


Rozwiązanie konkursu „Langiewicz” z Facebooka!!!

Pytanie konkursowe brzmiało: Podaj imię i nazwisko oraz konspiracyjny pseudonim żeńskiego adiutanta Langiewicza. Odpowiedź: Anna Henryka Pustowójtówna, pseudonim Michał Smok...

Więcej

Dodano: 2013-03-07


Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

W większości miast Polski odbędą się po raz trzeci obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Od 2011 r., gdy Sejm ustanowił to święto, obchodzimy je 1 marca. Jest to jednocześnie...

Więcej

Dodano: 2013-03-01


Rozwiązanie konkursu

W dniu 28. 02. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursie, poświęconym nie istniejącym żydowskim kwartałom warszawskiego Śródmieścia ufundowanych przez wydawnictwa Agora i RM. Pytanie...

Więcej

Dodano: 2013-02-28


Finał konkursu

W dniu 25. 02. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w trzech konkursch ufundowanych przez wydawnictwa Austeria, Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk LTW oraz redakcję Lotniczego Magazynu Historycznego...

Więcej

Dodano: 2013-02-25


Finał konkursu książkowego i komiksowego

W dniu 18. 02. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w dwóch konkursch ufundowanych przez wydawnictwa Iskry i Egmont, Pytanie konkursowe dla Naszej różnej Europy:Jakie siły przywróciły...

Więcej

Dodano: 2013-02-18


Rozwiązanie konkursu poświęconego 150 rocznicy Powstania Styczniowego

W dniu 15. 02. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursie książkowym ufundowanym przez wyd. Zysk, a poświęconym 150 rocznicy Powstania Styczniowego: Pytanie konkursowe dla Przed nocą styczniową:Kogo...

Więcej

Dodano: 2013-02-15


Rozlosowanie zaproszeń na TAJEMNICĘ WESTERPLATTE

Dziś, 12. 02. 2013 rozlosowaliśmy zaproszenia na film TAJEMNICA WESTERPLATTE: Pytanie konkursowe: 1. 1. Jak zakończyła się służba szkolnego okrętu liniowego Schleswig-Holstein? ODP:...

Więcej

Dodano: 2013-02-12


Filmowe Konfrontacje Historyczne Rok 1863

Redakcja Mówią Wieki, Muzeum Niepodległości oraz TVP Historia serdecznie zapraszają na spotkanie z cykluFilmowe Konfrontacje Historyczne: Rok 1863 6 lutego (środa) 2013 r, godz....

Więcej

Dodano: 2013-01-31


XI FORUM MUZYKA DAWNA W UMFC

Redakcja "Mówią Wieki" zaprasza na imprezę organizowaną przez Austriackie Forum Kultury w Warszawie (Österreichisches Kulturforum Warschau) i Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina...

Więcej

Dodano: 2013-01-23


Rozwiązanie konkursów książkowych

W dniu 17. 01. 2013 rozlosowaliśmy nagrody w konkursach książkowychPytanie konkursowe dla Czas białych nocy:Proszę podać nazwę macierzystej organizacji dla młodzieżowego Betaru?Nowa Organizacja...

Więcej

Dodano: 2013-01-17


Finał konkursów świątecznych

W dniu 27. 12. 2012 rozlosowaliśmy nagrody następujących świątecznych konkursów książkowych Pytanie konkursowe dla Boni et Mali Milites:Jak nazywał się miecz, które wykorzystywali...

Więcej

Dodano: 2012-12-27


Wielki Konkurs Plastyczny - przedłużony!!!

Szanowni Państwo ze względu na wielkie zainteresowanie Konkursem Plastycznym “Warszawskie ślady Marii Skłodowskiej-Curie“, postanowiliśmy przedłużyć konkurs do 31 stycznia. SZczeguły...

Więcej

Dodano: 2012-12-20


Rozwiązanie konkursów książkowo-komiksowych

W dniu 17. 12. 2012 rozlosowaliśmy nagrody siedmiu konkursów książkowych i komiksowych I. Pytanie konkursowe dla Kampanii Langiewicza 1863:Jakie zadanie przypadło generałowi majorowi...

Więcej

Dodano: 2012-12-17


Rozwiązanie konkursów internetowych

Rozwiązanie konkursów internetowych W dniu 10. 12. 2012 rozlosowaliśmy nagrody pięciu konkursów książkowych I. Pytanie konkursowe dla BITWA O ATLANTYK: Jak nazywały się miotacze...

Więcej

Dodano: 2012-12-10


Rozwiązanie konkursów książkowych

  W dniu 3. 12. 2012 rozlosowaliśmy nagrody sześciu konkursów książkowych I. Pytanie konkursowe dla Kościół katolicki wobec Holokaustu 1930-1965: Jak Watykan zareagował na...

Więcej

Dodano: 2012-12-03


Rozwiązanie konkursów internetowych

W dniu 22. 11. 2012 rozlosowaliśmy trzy konkursy książkowe i komiksowyI. Pytanie konkursowe dla LEGEND POLSKICH brzmiało: Proszę powiedzieć jakie czasopismo rozpoczęło modę na komiks w PRL?Chodziło...

Więcej

Dodano: 2012-11-22


Rozwiązanie konkursu z Mistrzem

Dziś, 19. 11. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na film MISTRZ: Pytanie konkursowe: 1. Co P. T. Anderson zrobił z pieniędzmi po wycofaniu czesnego za kurs filmowy na uniwersytecie w Nowym Jorku?...

Więcej

Dodano: 2012-11-19


Mówią wieki i Histmag.org polecają:

XI Turniej Historyczny! 2 miesiące historycznych zmagań i poszukiwań, blisko 200 nagród o łącznej wartości 8,5 tysiąca złotych, sporo dobrej zabawy. Rozpoczyna się XI Turniej Historyczny -...

Więcej

Dodano: 2012-11-12


INNE ŚWIATY WERNERA HERZOGA - projekt filmowy w 70-lecie urodzin reżysera

Arcydzieła X Muzy niemieckiego Maga Sztuki Reżyserskiej nierzadko odwołujące się pod niepospolitych postaci z przeszłości. Jemu udało się odkryć dno ludzkiego szaleństwa w filmach - konkwistadorach...

Więcej

Dodano: 2012-11-08


Re-premiera filmu PAN TADEUSZ z 1928 r.

  9 listopada 2012 odbędzie się druga re-premiera filmowa zrealizowana w ramach projektu NITROFILM - „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece...

Więcej

Dodano: 2012-11-07


Zaproszenie na premierę książki Raula Hilberga, Pamięć i polityka

Spotkanie z książką – Pamięć i polityka. Droga historyka Zagłady Raula HilbergaDom Spotkań z Historią - 13.11.2012 18:00   Raul Hilberg, amerykański historyk żydowskiego...

Więcej

Dodano: 2012-11-06


Rozwiązania konkursu z Rebisem

Dziś, 30. 10. 2012 rozlosowaliśmy pięć książek Pakt Ribbentrop-Beck  DW Rebis: Pytanie konkursowe: 1. Jaki okręt niemiecki rzeczywiście zatonął przy próbie zaatakowania norweskiej...

Więcej

Dodano: 2012-10-30


Rozwiązanie sobotniego konkursu festiwalowego Pięć Smaków

Dziś, 27. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenie na dwa filmy: Pytanie konkursowe: dla Duch, pan piekielnej kaźni 1. Kiedy powstała organizacja Czerwonych Khmerów?Czerwoni Khmerowie (fr....

Więcej

Dodano: 2012-10-27


Rozwiązanie piątkowego konkursu festiwalowego Pięć Smaków

Dziś, 26. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenie na film Powrót do Birmy Pytanie konkursowe brzmiało: 1. Proszę podać oficjalną nazwę dyktatury wojskowej, rządzącej Birmą/ Myanmarem? Chodzi...

Więcej

Dodano: 2012-10-26


Rozwiązanie konkursu wydawnictwa WAB

Dziś, 25. 10. 2012 rozlosowaliśmy pięć książek 1000 lat wkurzania Francuzów, której autorem jest Stephen Clarke: 1. Jaki polityk brytyjski popierał generala de Gaulle przed...

Więcej

Dodano: 2012-10-25


Rozwiazanie konkursu z wyd. Egmont

Dziś, 24. 10. 2012 rozlosowaliśmy trzy komiksy CZARCIA MORDA wyd. Egmont: Pytanie konkursowe: 1. Kto był zabójcą Lwa Trockiego?   Jaume Ramon Mercader del Rio Hernández, ps....

Więcej

Dodano: 2012-10-24


Rozwiązanie konkursu wydawnictwa Veda

Dziś, 23. 10. 2012 rozlosowaliśmy po pięć książek Wspomnienia powstańca z getta warszawskiego Symchy Rotema (Kazika Ratajzera) oraz Karski. Opowieść biograficzna autorstwa Jerzego Korczaka:...

Więcej

Dodano: 2012-10-23


Rozwiązanie konkursu wydawnictwa Zin Zin Press

Dziś, 23. 10. 2012 rozlosowaliśmy po pięć książek Wspomnienia powstańca z getta warszawskiego Symchy Rotema (Kazika Ratajzera) oraz Karski. Opowieść biograficzna autorstwa...

Więcej

Dodano: 2012-10-22


Laureaci 28. WFF

Sobotnim wieczorem 20 października 2012 w Multikinie Złote Tarasy wręczono nagrody na 28. Warszawskim Festiwalu Filmowym. Jury Konkursu Międzynarodowego w składzie Katya Fillipova...

Więcej

Dodano: 2012-10-21


Piątkowy konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego

Magazyn Historyczny Mówią Wieki oraz Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy zapraszają na kolejną odsłonę codziennego konkursu. Promujemy piątkowe filmy festiwalowe o tematyce...

Więcej

Dodano: 2012-10-20


Rozwiązanie piątkowego konkursu 28. WFF

Dziś, 19. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na dwa filmy: Pytania konkursowe dla To nie Kalifornia 1. Proszę wymienić nazwy pierwszych firm, produkujacych deskorolki? Jack’s, Hobie IIi...

Więcej

Dodano: 2012-10-20


Rozwiązanie czwartkowego konkursu 28. WFF

Dziś, 18. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na dwa filmy: Pytania konkursowe dla Gdy nastanie pokój 1. Jakie typy karabinów snajperskich używają strony walczące na Bliskim...

Więcej

Dodano: 2012-10-19


Czwartkowy konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego

Magazyn Historyczny Mówią Wieki oraz Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy zapraszają na kolejną odsłonę codziennego konkursu. Promujemy czwartkowe filmy festiwalowe o tematyce...

Więcej

Dodano: 2012-10-18


Środowy konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego

Magazyn Historyczny Mówią Wieki oraz Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy zapraszają na kolejną odsłonę codziennego konkursu. Promujemy czwartkowe filmy festiwalowe o tematyce...

Więcej

Dodano: 2012-10-17


Rozwiązanie srodowego konkursu 28. WFF

Dziś, 17. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na dwa filmy: Pytanie konkursowe dla Gdy nastanie pokój brzmiało:1. Kto pierwszy zastosował snajperów w trakcie działań...

Więcej

Dodano: 2012-10-17


Rozwiązanie poniedziałkowego konkursu 28. WFF

Dziś, 15. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na filmy: Jak wygraliśmy rewolucję 1. Gdzie doszło do starć wojsk sowieckich z demonstrantami litewskimi w Wilnie w 1991 roku ? Walki miało miejsce...

Więcej

Dodano: 2012-10-16


Poniedziałkowy konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego

Magazyn Historyczny Mówią Wieki oraz Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy zapraszają na kolejną odsłonę codziennego konkursu. Promujemy wtorkowe filmy festiwalowe o tematyce...

Więcej

Dodano: 2012-10-15


Codzienny (NIEDZIELNY) konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego

Magazyn Historyczny Mówią Wieki oraz Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy zapraszają na kolejną odsłonę codziennego konkursu, promującego od 11 pażdziernika filmy festiwalowe o...

Więcej

Dodano: 2012-10-14


Rozwiązanie niedzielnego konkursu 28. WFF

Dziś, 14. 10. 2012 rozlosowaliśmy zaproszenia na film DZIECI HITLERA w zamian za odpowiedzi na pytanie konkursowe: Pytanie konkursowe: 1. Prosze wymienić nazwiska i stopnie przynajmniej jednego...

Więcej

Dodano: 2012-10-14


Pierwszy konkurs 28. WFF

Codzienny konkurs Warszawskiego Festiwalu Filmowego pierwszy konkurs Magazynu Historycznego Mówią Wieki oraz Warszawskiego Międzynarodowego Festiwalu Filmowego rozwiązany Dziś, 11. 10....

Więcej

Dodano: 2012-10-10


Rozwiązanie konkursu Zin Zin Press

Dziś, 07. 10. 2012 rozlosowaliśmy wydawnictwo komiksowe - Westerplatte. Załoga śmierci autorstwa scenarzysty Mariusza Wójtowicza-Podhorskiego i rysownika Krzysztofa Wyrzykowskiego. w...

Więcej

Dodano: 2012-10-07


ŻOŁNIERZ SPOD WATERLOO

Belgijscy archeolodzy natrafili niedawno na znakomicie zachowane szczątki żołnierza, który poległ podczas słynnej bitwy kończącej polityczną i wojskową karierę Napoleona Bonapartego. Jak...

Więcej

Dodano: 2012-09-04


ZWIEDZANIE BERENIKI

Kolejne odkrycia w Berenike (Baranis) nad Morzem Czerwonym. Zespół polskich i amerykańskich archeologów prowadzący badania pod kierunkiem Iwony Zych z Centrum Archeologii...

Więcej

Dodano: 2012-07-03


NAJSTARSZY „MURAL”

O chuliganach zostawiających na miejskich murach bezmyślne bazgroły (nie mylić z wartościwym, artystycznym graffiti) mówi sie czasem, że to osoby na poziomie neandertalczyków....

Więcej

Dodano: 2012-07-02


NOWY ZACIĄG TERAKOTOWEJ ARMII

Ponad setka żołnierzy powiększyła niedawno szeregi chińskiej armii. 110 naturalnej wielkości posągów gwardii przybocznej, stanowiących zapewne część słynnej terakotowej armii pierwszego...

Więcej

Dodano: 2012-07-01


Zagadka grobowca z Doliny Królów

Dobry archeolog znajdzie coś nawet w muzeum. Niedawno przekonali się o tym egipscy i szwajcarscy naukowcy, którzy prowadzili prace konserwatorskie przy grobowcach władców z XVIII...

Więcej

Dodano: 2012-03-17


Pod banderą Muzeum Archeologicznego

Dyrekcja gdańskiego Muzeum Archeologicznego planuje budowę repliki średniowiecznego okrętu, który miałby się stać czymś w rodzaju pływającej filii muzeum. Do współpracy w realizacji...

Więcej

Dodano: 2012-03-16


Jomsborg coraz większy

Podczas prac przy budowie nowej mariny w Wolinie archeolodzy z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN odkryli pozostałości palisady, drewnianych zabudowań i liczne zabytki pochodzące z XI–XII...

Więcej

Dodano: 2012-03-15


Naszym przodkiem była Otavia antiqua

Powiedzieć o znalezionej w liczącej 760 milionów lat skale w Namibii Otavii, że nie wygląda okazale jak na przodka wszystkich ziemskich stworzeń, to nic nie powiedzieć. Otavia antiqua to...

Więcej

Dodano: 2012-03-14


Życie nie wyszło z morza?

Wygląda na to, że wkrótce dotychczasowe teorie o powstaniu życia w odmętach praoceanu, będzie można odłożyć na półkę. Tak przynajmniej twierdzą naukowcy z uniwersytetu w...

Więcej

Dodano: 2012-03-13


TYMCZASOWY NUMER TELEFONU

SZANOWNI PAŃSTWO W ZWIĄZKU ZE ZMIANĄ SIEDZIBY REDAKCJI CHWILOWO OBOWIĄZUJE INNY NUMER TELEFONU DO REDAKCJI 22 45 70 420. w NIEDŁUGIM CZASIE AKTYWOWANY BĘDZIE NASZ STARY NUMER 22 661 52 51. ZA...

Więcej

Dodano: 2012-03-12


Uwaga! Zmiana adresu redakcji

Zmiana siedziby redakcji "Mówią wieki", oto nowy adres: ul. Bema 87, 01-233 Warszawa e-mail oraz telefon pozostaje bez zmian: tel./fax: +48 (22) 661 52 51e-mail: mowiawieki@bellona.pl

Więcej

Dodano: 2012-03-06


PIECZĘĆ ZE ŚWIĄTYNI JEROZOLIMSKIEJ?

Zabytki archeologiczne związane ze starożytną Świątynią Jerozolimską należą do rzadkości. Wzgórze Świątynne jest zamknięte dla archeologów ze względów religijnych –...

Więcej

Dodano: 2012-02-04


TAJEMNICE KOCICH MUMII

Chociaż mumie kotów prezentowane są w Muzeum Narodowym w Warszawie od kilkudziesięciu lat, dopiero niedawno udało się je zbadać za pomocą aparatu rentgenowskiego. Dokonał tego student...

Więcej

Dodano: 2012-02-03


NAŁÓG ODZIEDZICZONY PO MAJACH

NAŁÓG ODZIEDZICZONY PO MAJACH O tym, że palenie tytoniu szkodzi, wiadomo od tak dawna, że trudno stwierdzić, od kiedy ludzie palą. Wprawdzie Majowie (w 2012 roku nie wspomnieć o nich byłoby...

Więcej

Dodano: 2012-02-02


HEŁM PARADNY Z WIADRA

Jak wiele znaczą nowoczesne metody restauracji oraz cierpliwość archeologów i konserwatorów, dowodzi zabytek eksponowany od niedawna w muzeum w brytyjskim Harborough. W 2001 roku w...

Więcej

Dodano: 2012-02-01


Zdarzyło się...16 stycznia 1547 roku

  Iwan Groźny – pierwszy car Wszechrusi W grudniu 1546 roku wielki książę moskiewski Iwan Wasylewicz z rodu Rurykowiczów miał zaledwie 16 lat i trzy miesiące. Od niespełna...

Więcej

Dodano: 2012-01-20


AKCJA „WISŁA”

Kradzione ponoć nie tuczy, o czym troszkę przekonali się Szwedzi, którzy w 1655 roku najechali Rzeczpospolitą. A przynajmniej ci, którzy połakomili się na ozdobne elementy...

Więcej

Dodano: 2012-01-19


INNY WYMIAR WARSZAWY

Warszawskie studio Newborn pokazało zwiastun filmu Warszawa 1935 – komputerowej animacji w technice 3D. To próba jak najbardziej realistycznego odtworzenia stolicy sprzed ponad 70 lat....

Więcej

Dodano: 2012-01-17


KRAINA W OŁÓW BOGATA

Jan Długosz pisał swego czasu o niezwykłych właściwościach ziemi wielkopolskiej, która rodziła gliniane garnki. Podobną osobliwością mogliby się pochwalić francuscy rybacy z Arles,...

Więcej

Dodano: 2012-01-16


OETZI NIE ZOSTAŁ ZAMORDOWANY

Mamy kolejny dowód na to, że nierozwiązaną zagadkę kryminalną z czasem można rozwiązać. Szczególnie, gdy ma się do dyspozycji nowoczesny sprzęt. Austriaccy naukowcy z Uniwersytetu w...

Więcej

Dodano: 2011-12-13


CO NOWEGO W NOVAE?

Gdyby starożytni Rzymianie przetrwali do dzisiejszych czasów, z pewnością ubiegaliby się w Unii Europejskiej o uznanie term i wodociągów za ich produkt regionalny. Rozwiązań,...

Więcej

Dodano: 2011-12-12


KAMIEŃ NA KAMIENIU

Tylko do końca roku w Muzeum Archeologicznym w Krakowie będzie można zwiedzać wystawę „Najstarsze narzędzia krzemienne”. Tytuł ekspozycji mówi sam a siebie, warto jednak dodać,...

Więcej

Dodano: 2011-12-12


CZARNA ŚMIERĆ CIĄGLE WŚRÓD NAS

Międzynarodowy zespół naukowców (m.in. Kirsten I. Bos z McMaster University w Ontario i Verena J. Schuenemann z Uniwersytetu w Tybindze) współpracujący z londyńskim Muzeum...

Więcej

Dodano: 2011-11-20


RZYMSKIE SANDAŁY Z PROMOCJI

Budowniczowie supermarketu w szkockim mieście Camelon dokonali niebywałego odkrycia – 120 sandałów legionistów rzymskich z II wieku n.e. Niemal 2 tys. lat temu w tym miejscu...

Więcej

Dodano: 2011-11-20


ŚREDNIOWIECZNA INFRASTRUKTURA GLIWIC

Większość średniowiecznych miast podczas deszczu tonęło w błocie. Ale nie Gliwice. Niedawno podczas remontu ul. Plebańskiej natrafiono na pozostałości drewnianych nawierzchni. Obok ulicy biegł...

Więcej

Dodano: 2011-11-20


Ankieta dla nauczycieli i czytelników artykułów „Polski pieniądz przez wieki” umieszczonego w Magazynie Historycznym „Mówią wieki”

Szanowni Państwo zwracamy się z prośbą o wypełnienie poniższej ankiety, która pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czy dodatek „Polski pieniądz przez wieki” był potrzebny i spełnił...

Więcej

Dodano: 2011-11-18


WOJNY POLAKÓW tom 4.

Epopeja armii gen. Władysława Andersa, utworzonej początkowo głównie z syberyjskich zesłańców – ofiar sowieckiego NKWD, to wciąż jeden z ważniejszych tematów historii...

Więcej

Dodano: 2000-06-21



Kalendarium

19 marca 1279: Mongołowie pokonali siły władców Chin w morskiej bitwie pod Yamen – w Chinach nastały rządy mongolskiej dynastii Yuan.

Bieżący numer

15 marzec 2024
nr 3 (776)

Zamknij X

Błąd wczytywania.

Zamknij X